۰.عَنْ أَبِي عَبْدِ اللّه علیه السلام قَالَ: لَا جَبْرَ وَ لَا تَفْوِيضَ وَلَكِنْ امر بَيْنَ أَمْرَيْنِ قَالَ قُلْتُ وَ مَا امر بَيْنَ أَمْرَيْنِ قَالَ مَثَلُ ذَلِكَ رَجُلٌ رَأَيْتَهُ عَلَى مَعْصِيَةٍ فَنَهَيْتَهُ فَلَمْ يَنْتَهِ فَتَرَكْتَهُ فَفَعَلَ تِلْكَ الْمَعْصِيَةَ- فَلَيْسَ حَيْثُ لَمْ يَقْبَلْ مِنْكَ فَتَرَكْتَهُ كُنْتَ أَنْتَ الَّذِي أَمَرْتَهُ بِالْمَعْصِيَةِ۱؛ نه جبر درست است و نه تفویض، بلکه امری میان دو امر است. گفتم امر میان دو امر چیست؟ فرمود: مثل آنکه کسی را در حال گناه میبینی، پس او را از گناه نهی کنی ولی او اعتنا نکند. پس تو او را واگذاری تا مرتکب گناه شود، در این حال چون او نهی تو را نپذیرفته و تو او را رها کردهای بدین معنا نیست که او را به گناه امر کرده باشی.
این روایت را بنا بر نقل شیخ صدوق، مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام نقل کرده است. در سند کلینی، نام راوی اول ذکر نشده و با تعبیر «عمّن حدّثه» آمده است و بقیه رجال سند تا محمد بن خالد برقی میان کلینی و شیخ صدوق مشترک است.
جستوجوی در روایات و گزارشهای تاریخی نشان میدهد این اصطلاح نه تنها در سده نخست مطرح نبود، بلکه پس از این دوران نیز اصطلاح و قالب اصلی در بیان دیدگاه اهل بیت علیهم السلام نبوده است و تنها در چند گزارش روایی از این اصطلاح و ساختار استفاده شده است.
گزارش دیگری که اصطلاح «أمر بین أمرین» را در خود دارد، روایتی است که شیخ صدوق در کتاب عیون أخبار الرضا نقل کرده است. در این روایت فردی به نام برید(یزید) بن عمیر بن معاویه به محضر امام رضا علیه السلام رسیده از ایشان درباره روایت منقول از امام صادق علیه السلام «لا جبر و لا تفویض بل أمر بین أمرین» سؤال میکند و امام رضا علیه السلام روایت منقول از جد بزرگوارش را تبیین میفرماید.۲