نمى‏شود ... .
نقش پرداخت زكات در بهره‏گيرى از آثار نماز ، تا آن جاست كه امام صادق عليه‏السلاممى‏فرمايد :
لا صَلاةَ لِمَن لا زَكاةَ لَهُ . ^۱
هركه زكات نپردازد ، او را نمازى [پذيرفته ]نيست .
زكات در مفهوم عام خود ، شامل تمام حقوق مالى شرعى ، اعم از واجب و مستحب است . در اين باره در حديثى آمده است :
سُئِلَ الصادقُ عليه‏السلام : «في كَم تَجِبُ الزَّكاةُ مِنَ المالِ؟ فقال عليه‏السلام : «الزَّكاةَ الظَّاهِرَةَ أم الباطِنَةَ تُريدُ ؟» . قَالَ : «اُريدُهُما جَميعا» . فَقالَ : «أَمَّا الظّاهِرَة فَفي كُلِّ ألفٍ خَمسَةٌ وَعِشرونَ دِرهَما ، وأمَّا الباطِنَةُ فَلا تَستَأثِر عَلى أخيكَ بِما هُوَ أحوَج إلَيكَ مِنكَ» . ^۲
كسى از امام صادق عليه‏السلامپرسيد : حدّ نِصاب مالى در زكات ، چيست؟ امام فرمود : «مقصودت ، زكات ظاهرى است يا باطنى ؟». پرسنده گفت: هر دو را مى‏پرسم . حضرت فرمود: «زكات ظاهرى، در هر هزار درهمى ، بيست و پنج درهم است ؛ امّا زكات باطنى ، آن است كه آنچه را برادرت بدان نيازمندتر است ، ويژه خود نكنى» .
بر اين اساس ، مى‏توان گفت كه همه گونه احسان به خلق، براى خدا ، شرط كمالِ بهره‏گيرى از بركات هر نوع ذكر و در رأس آن ، نماز است .
خدمت به مردم ، تا آن جا در تكامل انسان نقش دارد كه پيامبر خدا ، خدمتگزاران مردم را بهترينِ مردم مى‏نامد و در اين باره مى‏فرمايد :

شما پذيرفته‏است و هركه قصدِ او كند ، به شما روى مى‏آورد.
بر همين اساس ، امام صادق عليه‏السلام براى دستيابى به حقيقت نماز و بهره‏گيرى كامل از اين بهترين وسيله سلوك الى اللّه‏ ، مى‏فرمايد :
إذا قُمتَ إلَى الصَّلاةِ فَقُل : اللّهُمَّ! إنّي اُقَدِّمُ إلَيكَ مُحَمَّدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهبَينَ يَدَي حاجَتي وأتَوَجَّهُ بِهِ إلَيكَ ، فَاجْعَلني بِهِ وَجيها عِندَكَ فِي الدُّنيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ المُقَرَّبينَ ، اِجعَل صَلاَتِي بِهِ مَقبُولَةً ، وَذَنبي بِهِ مَغفُورا ، وَدُعَائي بِهِ مُستَجابا ، إنَّكَ أنتَ الغَفُورُ الرَّحيم. ^۱
هرگاه به نماز ايستادى ، بگو : بارالها! من محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهرا براى برآوردن حاجتم به درگاهت مى‏آورم و به وسيله او به تو روى مى‏آورم . پس به سبب او مرا در دنيا و آخرت ، نزدت آبرومند و از مقرّبان قرار ده . نمازم را به سبب او مقبول ، گناهم را آمرزيده و دعايم را مستجاب قرارده كه تويى بخشاينده مهربان .

ب ـ احسان به خلق

يكى از شرايط مهم پذيرفته شدن نماز و بهره‏گيرى از آثار و انوار و بركات آن كه در متون اسلامى بر آن تأكيد شده، زكات است . قرآن كريم در كنار نماز ، مردم را به پرداختن زكات دعوت كرده‏است . امام رضا۷ درباره راز اين اقتران مى‏فرمايد :
إنَّ اللّه‏َ عز و جلأمَرَ بِثَلاثَةٍ مَقرُونٌ بِها ثَلاثَةٌ اُخرى : أمَرَ بِالصَّلاةِ وَالزَّكاةِ ، فَمَن صَلّى ولَم يُزَكِّ لَم تُقبَل صَلاتُهُ . ^۲
خداوند عز و جلسه چيز را قرين سه چيز ديگر قرار داد : به نماز و زكات فرمان داد . پس هركه نماز بخواند ، امّا زكات نپردازد ، نمازش پذيرفته