۴۹۲. امام على عليهالسلام ـ در ديوان منسوب به ايشان ـ :
برادر راستين تو كسى است كه در كنار تو مىكوشد/
و به خود ، زيان مىزند تا به تو سودى رساند .
و چون ديد كه مسئلهاى تو را از هم گسيخته است/
خود را پراكنده خاطر مىكند ، تا تو را جمعيّت خاطر ببخشد .
۴۹۳. كنزالفوائد : نقل شده كه امام صادق عليهالسلام اين دو بيت را بارها براى مَثَل زدن مىخواند :
برادرت كسى است كه چون به عمد با شمشير به سراغ او بروى/
تا او را از پاى در آورى ، بازْ در دوستى خود ، كوتاهى نمىكند و فريبت نمىدهد.
و چون او را به مرگ فرا بخوانى/
از سرِ دوستى و براى حفظ تو ، جواب رد به تو ندهد.
۵ / ۱۰
كاملترينِ برادران
۴۹۴. امام على عليهالسلام : در گذشته مرا برادرى خدايى بود كه كوچكى دنيا در چشمش، او را در چشم من بزرگ مىداشت . مغلوب شكمش نبود. پس آنچه را نمىيافت ، آرزو نمىكرد و اگر مىيافت ، از حد نمىگذراند . بيشتر روزگارش را خاموش بود؛ ليكن اگر سخن مىگفت ، بر گويندگان پيشى مىگرفت و تشنگى پرسندگان را فرو مىنشاند . به ظاهر ، ناتوان مىنمود ؛ ليكن به هنگام كوشش ، چون شير بيشه و مار زهرآگينِ بيابان بود. جز در حضور قاضى، حجّتآورى نمىكرد و كسى را به سبب كارى كه در مثل آن ، پوزش مىآورند ، سرزنش نمىكرد تا عذرش را بشنود . از هيچ دردى شِكوه نمىكرد ، مگر پس از بهبودش. آنچه را مىگفت، انجام مىداد و آنچه را انجام نمىداد ، نمىگفت . اگر در گفتارْ مغلوب مىشد ، در خاموشى مغلوب نمىگشت . بر شنيدن ، حريصتر از گفتن بود. ۱ اگر با دو مسئله روياروى مىشد ، مىنگريست كه كدام يك به هواى نفسْ ، نزديكتر است و با آن ، مخالفت مىكرد . پس اين خوىها را به چنگ آوريد و پايبند آنها باشيد و در كسب آنها با يكديگر رقابت كنيد . اگر هم نتوانستيد همه آنها را كسب كنيد ، بدانيد كه به دست آوردن اندك ، بهتر از رها كردن بسيار است .
