295
روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)

کمک به افرادِ دارای و یا بدونِ مشکلات هیجانی برای کنار آمدن با درماندگی هیجانی، و نیز پیش‌بردن یک زندگی ارضاکننده و مملو از شادکامی بود (برنارد و دیگران، ۲۰۱۰). بر اساس مفهوم عقلانیت، این الگوی علمی در جهت بازسازی شناخت است، که به موجب آن افراد می‌توانند توانمندی‌ها و استعدادهای درونی‌شان را در راستای یک زندگی عقلانی مهار کنند. ویژگی‌های عقلانیت و خردورزی عبارت است از: هیجان‌های مثبت (لذت، شادی و برانگیختگی)، نبودِ هیجان‌های منفی ناکارآمد، اراده حل مشکلات زندگی و هدفِ معطوف به رفتار (برنارد و دیگران، ۲۰۱۰: ۳۰۳). با خردورزی و عقلانیت، افراد می‌توانند عاطفه مثبت کوتاه مدت و نیز دستیابی به اهداف بلند مدت و بهباشی روان‌شناختی را تجربه کنند.

الیس بر این باور است که ۱۱ اصل عقلانی درباره زندگی وجود دارد:

۱. نفع شخصی: فرد باید منافع شخصی خودش را پیش از منافع دیگران دنبال کند؛ نه آنکه خود را وقف دیگران کند (با خودت مهربان باش).

۲.نفع اجتماعی: هنگامی که شادکامی خودتان را پیگیری می‌کنید مطمئن شوید که این کار به هزینه [جان، مال، و آبروی] کسی نباشد؛ با دیگران مهربان باش.

۳.خود جهت‌دهی:۱ منتظر دیگران نباش که تو را شادکام سازند، یا غم و ناخوشنودی تو را از بین ببرند؛ تو خودت باید این امور را انجام دهی.

۴.خودپذیری: هنگام مقایسه خود با دیگران، باور به وجود یک «مقیاس درجه‌بندی»۲ را از میان بردار؛ هیچ معیار و استاندار جهانی‌ای وجود ندارد.

۵.مدارا با دیگران: کسی که از عمق وجود درک کند که همه انسان‌ها جایزالخطا هستند، به شکل بسیار بهتری آماده و مجهز برای مواجه با کاستی‌ها، عیوب، تفاوت و تنوع انسان‌ها می‌شود.

۶.لذت‌جویی کوتاه‌مدت/بلندمدت: این اصل درباه شادکامی کوتاه‌‌مدت و بلندمدت افراد است. آسان‌ترین راه را انتخاب نکن.

۷.تعهد و سرسپاری به فعالیت‌های خلاق و جذاب و پیگیری آنها: همانند مفهوم غرقِگی،۳بکوش که با جذبه‌ای پرشور به فعالیت‌ها بپردازی.

1.. Self-direction

2.. rating scale

3.. flow


روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
294

اقتدار،۱ حُسن تفاهم، پرداخت هزینه خدمات، اعتماد، گشودگی، در درسترس بودن، نام مشکل را مشخص کردن و به‌کارگیری فوت‌و‌فن‌های کوزه‌گری در کار۲(برای نمونه، استفاده از این عبارت: «اجازه بدهید لحظه‌ای در اینجا بایستیم»، به‌جای: «یک لحظه توقف کن») (سلیگمن، ۲۰۰۶: ۶). استراتژی‌های عمیق، بی‌تردید نظری هستند و بر تکنیک‌های علمی موجود در روان‌شناسی مثبت‌نگر مبتنی هستند. این استراتژی‌ها بدین‌ قرارند: دمیدن روح امید و ایجاد توانمندی‌ها (مانند شجاعت، خردمندی، و توانایی لذت بردن). روان‌درمانگران با به‌کارگیری این استراتژی‌ها می‌توانند به جای تثبیت یا درمان آنچه که غلط و معیوب است، به تقویت و تربیت موجودی‌های نیرومند فرد بپردازند.

در واقع، چه‌بسا در اواخر دهه ۱۹۶۰ بود که درمانگران متوجه شدند دو رویکرد کلی در درمان وجود دارد: کمک به درمان اختلالات روان‌شناختی؛ فراهم آوردنِ امکان رشد روان‌شناختی (مارِر،۳ نقل شده از: برنارد و دیگران، ۲۰۱۰). درمان مثبت‌نگر در تقابل شدید با تلاش‌ برای طبقه‌بندی هر مشکل زندگی به‌عنوان یک اختلال روان‌شناختی قرار دارد. بخش بعدی نگاهی به درمان‌های اصلی‌ای می‌اندازد که تاکنون وجود داشته‌اند و همچنان به افراد برای رشد و شکوفایی کمک می‌کنند. این درمان‌های رشدنگر (رویکرد دوم) عبارتند از: درمان عقلانی هیجانی رفتاری،۴ بهباشی‌درمانی،۵ و درمان مبتنی بر کیفیت زندگی.۶ البته این بخش مروری عمیق و همه‌جانبه از همه گونه‌های «درمان‌های مثبت‌نگر» موجود نیست؛‌ با این‌حال، این‌ها درمان‌هایی هستند که بیشترین شواهد تأییدی را تا به امروز در کوله‌بار خود دارند.

روان‌شناسی بالینی مثبت‌نگر]۲[

درمان عقلانی هیجانی رفتاری (REBT)

بر خلاف باور رایج (حتی درون روان‌شناسی مثبت‌نگر)، هدف درمان عقلانی هیجانی رفتاری اِلیس

1.. authority figure

2.. tricks of the trade

3.. Mahrer

4.. rational emotional behavioural therapy (REBT)

5.. wellbeing therapy (WBT)

6.. quality-of-life therapy (QoLT)

  • نام منبع :
    روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
    سایر پدیدآورندگان :
    کیت هفرن و ایلونا بونیول، ترجمه: محمد تقی تبیک و محسن زندی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 54937
صفحه از 392
پرینت  ارسال به