281
روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)

جدول ۱۰- ۱: توانمندی‌های VIA؛ تعریف ۲۴ توانمندی مورد سنجش با پرسشنامه ارزش‌های عملی توانمندی‌های خوی۱

خردمندی و معرفت: توانمندی‌های شناختی که مستلزم کسب (فراگیری) و به‌کار بردن دانش است و شامل این مصادیق می‌شود:

۱. خلاقیت (نوآوری و ابتکار): فکر کردن به شیوه‌های نو و مبتکرانه برای تصور، تجسم، مفهوم‌سازی و نحوه‌ اجرا؛ از جمله موفقیت‌های هنری و ادبی، البته محدود به این موفقیت‌ها هم نمی‌شود.

۲. کنجکاوی (علاقمندی، نوجویی، گشودگی نسبت به تجربه): علاقمندی به تجربه در حال تکوین برای نفس تجربه، یافتن موضوعات و مسایل جالب و جذاب، کند و کاو، بررسی و کشف.

۳. قضاوت و روشن‌اندیشی (تفکر نقاد): تأمل و تعمق در امور و بررسی همه‌جانبه‌ آنها، زود نتیجه‌گیری نکردن، توانایی تغییر رأی و نظر خویش با توجه به شواهد، ارزش و اهمیت بخشیدن منصفانه به همه شواهد.

۴. عشق به یادگیری: مسلط شدن بر مهارت‌های نو، موضوعات و دانش‌های تازه، صرف‌نظر از اینکه آنها به‌خودی خود یا به‌طور رسمی و آشکار با توانمندی کنجکاوی مرتبط باشند یا نباشند؛ این گرایش در فرد هست که به طور منظم به دانسته‌های خود بیفزاید.

۵. ژرف‌نگری (فرزانگی): توانایی مشورت‌های عاقلانه دادن به دیگران، تیزبینی و دقت در نگاه به جهان، به گونه‌ای که آن را برای خود و دیگران دارای معنا و مفهوم کند.

شجاعت: توانمندی هیجانی‌ای که عبارت است از اِعمال اراده تا رسیدن به هد؛، علی‌رغم مخالفت‌های بیرونی یا درونی. شامل:

۶. دلیری (دلاوری): پا پس نکشیدن در مقابل تهدید، چالش و رویارویی، مشکلات یا درد؛ حرفِ حق زدن، حتی اگر مخالف داشته باشد؛ عمل به اعتقادات و باورها، حتی اگر چندان رواجی نداشته باشد؛ این دلاوری شامل دلاوری جسمی هم می‌شود، ولی فقط محدود به آن نیست.

۷. پایداری (استقامت، سخت‌کوشی): به پایان رساندن کاری که شروع می‌کند؛ پافشاری بر انجام دادن

1.. در متن اصلی کتاب پیش‌ِرو تنها به ذکر عنوان توانمندی‌ها، بدون ذکر هیچ توضیحی، اکتفا شده است؛ از این‌رو، بر خلاف روال امانتداری در ترجمه، بر آن شدیم که جدول ذکرشده در وب‌گاه موسسۀ VIA را با اقتباس از کتاب فنون روان‌شناسی مثبت‌گرا (با کسب اجازه از مترجم محترم) ذکر نماییم و ترجمۀ متن اصلی کتاب را در همین پاورقی بیاوریم. البته در برخی معادل‌ها که ترجمۀ‌ ایشان پسند نشده است، تغییر ایجاد شده است. همچنین در متن اصلی کتاب پیش‌ِرو برخی مصادیقِ توانمندی‌ها اندکی متمایز است: ۱. خردمندی و معرفت (کنجکاوی و علاقمندی/ عشق به یادگیری/قضاوت، تفکر انتقادی و آزاداندیشی/ هوش عملی، خلاقیت، ابتکار، مهارت/ژرف‌اندیشی)؛ ۲.‌شجاعت (دلیری/سخت‌کوشی، پایداری/ یکپارچگی، شرافت، اصالت/ شور و نشاط، اشتیاق)؛ ۳. عشق (صمیمیت، دلبستگی دوسویه/ مهربانی، سخاوت، توجه/ هوش اجتماعی، هوش شخصی، هوش هیجانی)؛ ۴. عدالت (حقوق شهروندی، وظیفه، وفاداری، کار گروهی/ انصاف، بی‌طرفی/ رهبری)؛ ۵. اعتدال (بخشش، رحمت/ تواضع، افتادگی و فروتنی/ حزم و احتیاط، آینده‌نگری/ خویشتن‌داری، خودنظم‌بخشی)؛ ۶. تعالی (هیبت و حیرت، رفعت و وقار/ درک و ستایش زیبایی و کمالات و فضایل/ قدردانی/ امید، خوش‌بینی، آینده‌نگری/ نشاط، شوخ‌طبعی/ معنویت، احساس معنا، ایمان،‌دینداری). م


روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
280

تعریف توانمندی

پیترسن و سلیگمن برای اینکه چیزی به‌عنوان توانمندی خوی طبقه‌بندی شود چند معیار ارائه کردند که برخی از آنها (نه همه‌شان) به شرح زیر است:

 باید در گستره رفتارها، افکار، احساسات و کنش‌های فردی، و قابل تعمیم در تمام موقعیت‌ها و زمان‌ها باشد.

 باید به تحقق زندگی خوب برای خود و دیگران کمک کند.

 به خودی خود ارزش ذاتی اخلاقی داشته باشد؛ یعنی قطع نظر از نتایج سودمندی که می‌تواند به بار آورد [ارزش آلی].

 بروز و نشان دادنِ آن باعث خوار و تحقیر شدن دیگران نمی‌شود، بلکه چه‌بسا به آنان سود نیز می‌رساند.

 جامعه بزرگتر [آن توانمندی را می‌پذیرد و] موسسات و مناسک و آیین‌های مرتبط را برای پرورش توانمندی‌ها و فضایل ایجاد می‌کند.

 قابل اندازه‌گیری و سنجش است.

 باید بتوان آن را از دیگر توانمندی‌های خوی تمایز نهاد (برگرفته از:بونیوِل، ۲۰۰۸).

  • نام منبع :
    روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
    سایر پدیدآورندگان :
    کیت هفرن و ایلونا بونیول، ترجمه: محمد تقی تبیک و محسن زندی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 54962
صفحه از 392
پرینت  ارسال به