233
روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)

از چند مطالعه تحقیقی، گروه تحقیقی چنین نتیجه گرفت که افرادی که در مداخلاتشان تنوع گنجانده شد بهباشی بیشتری داشتند. محققان این یافته‌ها را به‌عنوان نتیجه نظریه انطباق لذتی۱ تبیین کردند. در نتیجه شما اگر خواستید هر یک از این‌ها را پیگیری کنید، بهتر است که تغییراتی اساسی در آنها ایجاد کنید.

در اینجا ما از شما می‌خواهیم که به بخش تشخیص تناسب شخص‌‌فعالیت که در انتهای این فصل قرار گرفته است، سری بزنید. لطفاً آن را پر کنید و مادامی که ما مداخلات را بررسی می‌کنیم، آن را در ذهن خود داشته باشید.

مداخلات معتبر

کدام مداخلات هستند که اعتبار مناسبی دارند و در حرفه روان‌شناسی مثبت‌نگر پذیرفته شده‌اند؟ در زیر فهرستی از مداخلات/نظریه‌ها۲ آمده است که شالوده رشته تحقیقی روان‌شناسی مثبت‌نگر را تشکیل می‌دهند و نتایج نویدبخشی را نشان داده‌اند. در این بخش سازوکارهای اصلی‌ای می‌آید که به‌نظر می‌آید بستر نتایج مثبت مداخله را می‌سازند.

قدردانی۳

اولین و نیرومندترین موضوع تحقیقی در حوزه راهبردهای شادکامی‌بخش، راهبردِ «اظهار قدردانی» است. قدردانی، مفهومی بنیادین برای بسیاری از مداخلات روان‌شناسی مثبت‌نگر است؛ زیرا که قدردانی و سپاسگزاری، لذت‌چشی و سرمستی از رخدادهای مثبت را می‌افزاید و می‌تواند انطباق لذتی را خنثی کند. چند تحقیق جداگانه که البته به‌لحاظ مفهومی با یکدیگر مرتبط هستند، چشم‌انداز متفاوتی را درباره

1.. hedonic adaptation theory؛ یا: خوگیری/ سازگاری لذتنگرانه. لیبومیرسکی بر این باور است که همانطور که انسان با محرکهای محیطی به تدریج انطباق (سازگاری) حسی پیدا میکند (مثلاً وجود یک بوی تند در خانهاش اگرچه ابتدا آزادهنده است، اما بعد از چند روز قوای حسی او با آن منطبق میشود و دیگر متوجۀ آن نمیشود) در لذتهای غیراصیل نیست همینگونه است. لذتهایی مانند ثروت، زیبایی و شهرت، گرچه ابتدا بسیار جذاب و خیرهکننده هستند، اما به زودی با آنها سازگاری و انطباق پیدا میشود و دیگر نمیتوانند آن لذت ابتدایی را به وجود بیاورند. از همینرو تنها لذتهای مبتنی بر فضیلت هستند که شادکامیشان ماندگار است. بنگرید به کتاب راهنمای عملی شادکام زیستن، ترجمهشده توسط همین مترجم. م

2.. interventions/theories

3.. Gratitude


روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
232

ادبیات این حوزه بالغ بر ۱۰۰ مداخله را مورد شناسایی قرار دادند. سین و لیبومیرسکی (۲۰۰۹) با به‌کارگیری تعریف یادشده در بالا ۵۱ مداخله یافتند. سرانجام آنکه، خانم لیبومیرسکی در کتابش با عنوان چگونه شادکام زندگی کنیم؟،۱که تماماً بر اساس یافته‌های تجربی نگاشته شده است، بر این بارو است که ۱۲ سازوکار وجود دارد که زیربنای مداخلات روان‌شناسی مثبت‌نگر را تشکیل می‌دهند و اعتبار‌یابی مناسبشان، آنها را برای استفاده مناسب می‌سازند. با این‌همه، در مقایسه با تعداد مداخلات موجود، تنها شمار اندکی از مداخلات مثبت تا به امروز از نظر تجربی آزمون شده‌اند. روان‌شناسی مثبت‌نگر نیازمند تحقیقات آزمایشگاهی کنترل‌شده به روی مداخلات خاص، و نیز پژوهش‌های طولی است. همچنین، برای پی بردن به اینکه آیا شرکت‌‌کنندگان مداخله را ادامه می‌دهند یا نه، مشاهده دقیق و جدی شرکت‌‌کنندگان پس از هر مداخله ضروری است؛ زیرا که این امر بر نتایج بعدی تأثیر می‌نهد.

آیا مداخلات همسان، بر همه تأثیر یکسانی دارند؟

در یک کلام، نه. فهم این نکته بسیار اهمیت دارد. همان‌گونه که هر یک از ما «فردی واحد» هستیم، و هر یک گرایش‌های خاص فردی خودمان را داریم، هر مداخله‌ای نیز متناسب با همه‌کس نخواهد بود. این یافته را لیبومیرسکی و گروهش کشف کردند؛ هنگامی که در جستجوی فهم این بودند که چرا برخی مداخلات در مورد برخی افراد کارا هستند و برای باقی نه (لیبومیرسکی و دیگران، ۲۰۰۵؛ لیبومیرسکی، ۲۰۰۶). آنها بدین نتیجه رسیدند که باید تناسب شایسته‌ای میان مداخله و سه معیار اصلی در میان باشد:

 تناسب با خاستگاه ناشادکامی فرد

 تناسب با توانمندی‌های فرد

 تناسب با سبک زندگی فرد

آزمون تشخیص تناسب شخص‌ ـ فعالیت۲ (لیبومیرسکی، ۲۰۰۸) از شما می‌خواهد که به ۱۲ فعالیت توجه کند و درباره احساس خود مبنی بر اینکه آیا آنها طبیعی هستند یا اجبار و تحمیل بر خود، داوری کنید. گروه تحقیقی خانم لیبومیرسکی همبستگی معناداری را میان نمرات تناسب شخص و پیروی او از مداخلات، و نیز نمرات بهباشی پس از مداخله یافتند. دغدغه دیگر لیبومیرسکی اهمیت تنوع بود. پس

1.. How of Happiness؛ این کتاب با عنوان راهنمای عملی شادکام زیستن از سوی همین مترجم (زندی) ترجمه شده است و به زودی توسط انتشارات رشد منتشر میگردد. م

2.. Person–Activity Fit Diagnostic

  • نام منبع :
    روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
    سایر پدیدآورندگان :
    کیت هفرن و ایلونا بونیول، ترجمه: محمد تقی تبیک و محسن زندی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 54611
صفحه از 392
پرینت  ارسال به