بیشتر بر کامیابی در قالب برنده‌شدن، پیشرفت و دستیابی به نتیجه متمرکز هستند، تا رشد شخصی. در دیگر سو، دارندگان قالب ذهنی ‌پیش‌رونده بر این باورند که با تجربه، تلاش و تعهد است که افراد می‌توانند رشد کنند. از این‌رو، توانایی‌های ما نقش‌های حک‌شده بر سنگ نیستند، و گرچه ممکن است که ما با استعدادهای متفاوتی زاده ‌شویم، اما این استعدادها را می‌توان به‌تدریج پرورش داد.

چه‌بسا که شما متوجه شده باشد که گرایش‌ و تمایلات متفاوتی در حوزه‌های گوناگون دارید، و این امر را نیز طبیعی بشمارید. برای نمونه ممکن است که قالب ذهنی شما نسبت به ریاضیات ایستا باشد، اما در یادگیری کار با یک ابزار قالب ذهنی پیش‌رونده داشته باشید. با این‌همه، ممکن است که ما نسبت به یکی از این دو قالب‌ ذهنی گرایشی طبیعی داشته باشیم. همچنین، اگر شما یکی از این قالب‌ها را دوست داشته باشید، مجبور به تغییر آن نیستید. این بخش می‌خواهد تنها این نکته را مشخص کند که گرچه تفاوت‌ها به طور طبیعی وجود دارند، اما انتخاب قالب ذهنی پیش‌رونده در دراز مدت پیامدهای سودمند گوناگونی بر شادکامی، رضامندی، موفقیت در عملکرد فرد دارد.

فهم قالب‌های ذهنی

هنگامی که قالب‌های ذهنی مشغول به کارند، چه ویژگی‌هایی دارند؟ نخستین تفاوت قالب‌های ذهنی مربوط به نحوه‌ نشان دادن هدف از سوی هر یک از آنها است: عملکرد‌محور،^۱ یا یادگیری‌محور.^۲ دارندگانِ قالب ذهنی ایستا، اهداف را در چارچوب نتیجه موفقیت‌آمیز می‌نگرند. برای قالب ذهنی ایستا هدف عبارت است از تصدیق و اعتباریابی از سوی دیگران، و پیشرفت. آنها بر این باورند که توان^۳ را می‌توان اندازه‌گیری کرد (برای نمونه، نمرات پایین معادل باهوش‌نبودن است). متأسفانه، برای این قالب ذهنی پیروزی و شکست هر دو اضطراب‌زا هستند؛ زیرا آنها مجبور به نگهداری معیاری هستند که [به هنگام پیروزی] ایجاد می‌کنند و از شکست می‌هراسند. اما قالب ذهنی پیش‌رونده بر هدفِ یادگیری^۴ متمرکز می‌شود، که تمرکز بر مهارت و شایستگی است و نه تنها پیروز شدن صِرف. قالب ذهنی پیش‌رونده بر این باور است که گرچه نمرات و درجه‌ها نحوه عملکرد کنونی شخص را نشان می‌دهند، اما توان و استعداد آنها را اندازه‌گیری نمی‌کنند.

امروزه می‌دانیم که در دارندگانِ قالب ذهنی پیش‌رونده، میزان کارکرد و لذت و رضایت از مهارت‌ها

پرسش‌های آزمایشی

۱.افزون بر ضریب هوشی، پایداری نیز موفقیت تحصیلی ما را تبیین می‌کند. درباره آن بحث کنید.

۲.برخی از مداخله‌های عینی‌ای که روان‌شناسی مثبت‌نگر می‌کوشد توسط آنها بهباشی افراد را بیفزاید کدام هستند و چه شواهدی وجود دارد که چنین رویه‌هایی مؤثرند؟

۳.در مورد کمک نظریه قالب ذهنی به فهم ما از فرایندهای تغییر بحثی انتقادی کنید.

مداخله‌های روان‌شناختی مثبت‌نگر^۱

تغییر، نخستین گام است

در مورد الگوهای نقشی‌^۲ که در زمان کودکی داشتید، بیندیشید. الگوهای نقش شما در حال حاضر چه کسانی هستند؟ چه‌بسا الگوهای نقش شما افرادی بوده یا هستند که چیزی را در حوزه‌ای از زندگی به‌دست آورده‌اند که برای شما تحسین‌برانگیز است. این افراد چگونه در آنچه انجام می‌دهند، چنین خوب و شایسته شده‌اند؟ آیا اینان آن‌گونه زاده شده‌اند؟ یا آنکه با سخت‌کوشی به افراد موفقی تبدیل شده‌اند که ما اینک می‌شناسیم؟ اگر آنان با کارِ سخت بدین‌جا رسیده‌اند، چه چیزی در آنان هست که باعث استمرار موفقیت آنها در ایام سخت زندگی می‌شود؟ پژوهشگر، کَرول دُوئِک، بر این باور است که دیدگاهی که درباره خودتان برمی‌گزینید، بر شیو‌ه گذران زندگی‌تان تأثیرات ژرفی می‌گذارد (دوئِک، ۲۰۰۶: ۶). این دیدگاه (دیدگاهِ فرد پیرامون خود) در دنیای تحقیق، قالب ذهنی^۳ نیز نامیده می‌شود.

قالب ذهنی این‌گونه تعریف می‌شود: نحوه ادراک شما از توانایی‌ها و ویژگی‌های بنیادینی چون هوش، تربیت و فرزندپروری، شغل، روابط، ذوق موسیقیایی، خلاقیت و.... دو گونه قالب ذهنی وجود دارد: ایستا و پیش‌روَنده.^۴ قالب ذهنی ایستا بر این باور است که ویژگی‌های آدمی مانندِ حکاکی روی سنگ است. دارندگان این دیدگاه، اشخاصی معتقد به تفکرِ «همه یا هیچِ طبیعی» هستند، و از این‌رو برای نمونه معتقدند که شما در ریاضیات یا خوب هستید و یا نه؛ یا می‌توانی ورزش کنی و یا نمی‌‌توانی [دیدگاه صفر و صد/ سیاه و سفید]. از نگاه دارندگانِ قالب ذهنی ایستا امور باید به طور طبیعی وجود داشته باشد و اگر چنین نباشد به‌نظر آنان چنین توانایی‌ای خارج از دسترس است. افراد دارای قالب ذهنی ایستا معمولاً