پیچیدگی‌های زندگی حاصل می‌شود (بالت^۱ و دیگران، ۱۹۹۵).

در این‌باره بیاندیشید که... چه چیزهایی مانع
اندیشه و عمل خردمندانه در ما می‌گردد؟ نظر شما در مورد راه‌هایی که می‌توان به
افزایش خردمندی در عمل کمک کرد، چیست؟

پیر شدن مثبت

پژوهشگر برجسته موضوع پیر شدن، جرج وِایان،^۲ بر این باور بود که تمرکز محققان باید بر «افزودن زندگی به سال‌های عمر آدمی باشد، و نه تنها افزودن سالیانی چند به زندگی» (وایان،۲۰۰۴:۵۶۱). امید به زندگی در جهان سال به سال افزایش پیدا می‌کند (جدول ۶-۱ را نگاه کنید). از سال ۱۹۹۰ کاهش جهانی‌ای در مرگ‌ومیر نوزادان وجود داشته است (حدود ۵۰درصد)، که این امر از تغییر در رشد جمعیت و طول عمر حکایت می‌کند.

جمعیت فقط افزایش نمی‌یابد، بلکه پیرتر نیز می‌شود. پیمایش جهانی جمعیت از سوی «سازمان بهداشت جهانی» جهشِ جهانی‌ای را در امید به زندگی نشان می‌دهد. با آنکه کمتر از یک درصد شانس برای زندگی تا ۱۰۰سالگی وجود دارد (گورِلینک، نقل شده از: بوتنِر،^۳ ۲۰۱۰: ۲۵۷)، اما تازه‌ترین نمودارها از سال ۲۰۰۷ نشانگر آن‌اند که مردان و زنان به‌طور متوسط چهار سال امید به زندگی بیشتری از آن مقداری دارند که پیشتر در سال ۱۹۹۰ پیش‌بینی می‌شد (جدول ۶-۱).

در بریتانیا، به طور متوسط، مردان و زنان به ترتیب امید به زندگی تا ۷۸ و ۸۰ را می‌کشند، و زندگی سالم و فارغ از بیماری را تا ۷۲ سالگی (جدول ۶-۲).

در این‌باره بیاندیشید که... آیا می‌توانید نمونه‌ای از افرادی بیاورید که
آنها را خردمند می‌شمارید؟ چرا آنها این‌گونه‌اند؟ فهرستی از ویژگی‌های خرمندانه
آنها را بنویسید و درباره آنها تأمل کنید.

با این‌همه، در رشته روان‌شناسی رویکردهای بسیاری به خردمندی وجود دارد. برای نمونه، روان‌شناس تحولی [رشد]، ‌اریک اریکسن،^۱ خردمندی را مرحله آخر تحول شخصیت می‌دانست (۶۰سالگی به بالا). پیاژه، خردمندی را محصول مرحله آخر تحول شناختی می‌شمرد؛ یعنی کاربست تفکر دیالکتیکی [جدلی]^۲ برای حل مسائل پیچیده. یک الگوی مهم دیگر نیز درباره خردمندی وجود دارد، که عبارت است از نظریهتوازن خردمندی استرنبرگ؛^۳ که اکنون با جزئیات بیشتری درباره آن بحث می‌کنیم.

محقق برجسته خردمندی، رابرت استرنبرگ، خردمندی را در قالب توازن میان هوش عملی و دانش تلویحی^۴ و پنهان آدمی مفهوم‌سازی می‌کند، که در راستای حل مسایل و رسیدن به خیر و خوبی بیشتر برای همگان به‌کار گرفته می‌شود (استرنبرگ،^۵ ۲۰۰۹). آدمی برای دستیابی به حکمت و خردمندی باید چند علاقه متعارض، مانند موقعیت‌های درون‌فردی (متعلق به خود شخص)،‌ میان‌فردی (دیگران) و برون فردی (جوامع و محیط)، را متوازن کند. وانگهی، هنگامی رویارویی با موقعیتی خاص ما به سه شیوه می‌توانیم پاسخ دهیم: ۱. با آن سازگار و منطبق شویم؛ ۲. آن را به‌گونه‌ای شکل دهیم که موقعیت با ما سازگار و منطبق شود؛ یا ۳. دست به انتخاب تغییر محیطمان برای رسیدن به چیزی سودمندتر بزنیم. روی‌هم رفته، نظریه توازن خردمندی استرنبرگ فرض بر آن داد که خردمندی از حل مسایل و مشکلات سرچشمه می‌گیرد، البته به شرطی که در این حل مسأله دیگران نیز به شمار آیند، از راهبردهای پاسخی گوناگون استفاده شود، و هدف، دست یافتن به نتیجه‌ای باشد که خیر همگانی را دربردارد.

به عقیده پژوهشگران این حوزه، خردمندی ارتباط اندکی با سِن دارد؛ یعنی با سطحی از خردمندی که با ابتدای بزرگسالی برابر دانسته می‌شود. خردمندی یک تجربه است که بر اثر رویارویی بسیار با