33
روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)

موضوعاتی که در این درسنامه به آنها خواهیم پرداخت

عرصه‌هایی که درباره آنها پژوهش‌های بسیاری انجام شده است عبارتند از: بهباشی درونی، عاطفه مثبت، امید، خوشبینی، تاب‌آوری۱، رشد پس‌آسیبی، اهداف، معنا و توانمندی‌ها (اسنایدر۲ و لوپز۳، ۲۰۰۷). هر فصل به‌گونه‌ای تدوین شده است که حیطه‌های مشابه یا مرتبط با روان‌شناسی مثبت‌نگر را دربرگیرد.

به طور ویژه، فصل ۲ بر مفاهیم هیجان‌های مثبت و هوش هیجانی تمرکز دارد. فصل ۳ از شادکامی لذت‌گرا و مفهوم بهباشی درونی (اس دبلیو بی)۴ سخن می‌گوید. پس از آن، فصل ۴ با استفاده از نظریه‌های سعادت‌گرا، از جمله بهباشی روان‌شناختی۵ و نظریه خودتعیین‌گری۶، مفهوم بهباشی درونی را زیر سوال می‌برد. بدون مطالعه نظریه خوش‌بینی، پندار مثبت۷ و امید، هیچ دوره آموزشی در روان‌شناسی مثبت‌نگر کامل نیست (فصل ۵). فصل ۶ بر تاب‌آوری۸، رشد پس‌آسیبی۹، خردمندی و پیرشدن مثبت۱۰ متمرکز شده است. فصل ۷ به معنا و نظریه‌های هدف و پیوندشان با بهباشی نظر دارد. چند فصل آخر بیشتر بر ماهیت کاربردی روان‌شناسی مثبت‌نگر تمرکز و توانمندی‌ها و مداخله‌ها۱۱را بررسی می‌کند و اینکه چگونه می‌توانیم آنها را در سازمان‌های جمعی، مدارس، مراکز سلامت و محیط‌های درمانی به کار بریم. آخرین فصل، با پیش‌بینی‌های آکادمیک از سرانجام این رشته جدید و هیجان‌انگیز، این رشته را از یک دیدگاه انتقادی‌تر بررسی می‌کند.

بنابراین، با مرور دیروز، امروز و فردای روان‌شناسی مثبت‌نگر امیدواریم به شما نشان داده باشیم که این موضوعات، تاریخچه و دهه‌ها پژوهش را در پسِ خود دارند. پیش از پیدایی نام روان‌شناسی مثبت‌نگر این موضوعات به بار نشسته بودند و امید است در آینده نیز چنین باشد، چه این جنبش جایگاه خود را در روان‌شناسی محکم کند یا نکند. قطعاً روان‌شناسی مثبت‌نگر گروه‌هایی از پژوهشگران را متمایز کرده است که بر جنبه مثبت رفتار، تفکر و احساسات انسان تمرکز دارند، بدین ترتیب آنها را صاحب یک مسیر

1.. resilience

2.. Snyder

3.. Lopez

4.. subjective wellbeing (SWB)

5.. psychological wellbeing

6.. self-determination theory

7.. positive illusion

8.. resilience

9.. post-traumatic growth

10.. positive aging

11.. interventions


روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
32

روان‌شناسان مثبت‌نگر می‌گویند که روان‌شناسی باید کانون توجه خود را گسترده کند تا با استفاده بیشتر از انگیزش درونی۱، عاطفه مثبت و خلاقیت، آموزش و پرورش کودکان را ارتقاء دهد؛ با ایجاد رویکردهایی که بر امید، معنا و خودیاری تاکید می‌کنند، روان‌درمانگری را ارتقاء بخشد و با فهم بهتر از پویش‌های عشق، والدگری و تعهد۲، زندگی خانوادگی را بهبود بخشد. آنها می‌گویند روان‌شناسی باید به مردم کمک کند اشتیاق اصیل را بیابند، حالت‌های غرقگی را تجربه و در کارهایشان صادقانه خدمت کنند، تا از این راه رضایت شغلی طی زندگی ارتقاء یابد؛ و اینکه باید با شناسایی شرایطی که مایه افزایش اعتماد، ارتباط، و نوع‌دوستی است، وضعیت سازمان‌ها و جوامع را بهتر کند؛ همچنین باید با درک بهتر از ماهیت تمایل معنوی و ترویج آن، خوی اخلاقی جامعه را ارتقاء دهد.

یک نکته مهم این است که بسیاری از پژوهشگران این قلمروهای تخصصی، پیش از پیدایش روان‌شناسی مثبت‌نگر نیز درباره این موضوعات تحقیق می‌کردند. چه عاملی موجب شد برخی از این قلمروها به‌جای آنکه روان‌شناسی بالینی یا ورزش خوانده شوند یک‌باره جزو «روان‌شناسی مثبت‌نگر» شوند؟ برای مثال، از اوایل دهه ۱۹۸۰، پژوهش‌هایی انجام شد درباره اینکه چگونه مربیان و ورزشکاران می‌توانند به بالاترین سطح عملکرد برسند. از حجم انبوه داده‌های جمع‌آوری شده، نظریه‌هایی درباره انگیزش، رفتار برنامه‌ریزی شده، مهارت و موفقیت پدید آمد که با ساحت‌های دیگر روان‌شناسی پیوند داده شدند. به‌ویژه که گویا روان‌شناسی ورزش و روان‌شناسی عملکرد۳ به دنبال پیامدهای یکسانی هستند. غالباً روان شناسی ورزش بهترین عملگرها۴ را بررسی می‌کند و راهبردهای آنها را در کسانی که توانایی پیشرفت بیشتر دارند به‌کار می‌بندد، کاری که روان‌شناسی مثبت‌نگر می‌کند نیز این است که افراد بالنده را بررسی می‌کند و این اطلاعات را در اختیار افراد معمولی می‌گذارد. نویسندگان این کتاب باور دارند که روان‌شناسی مثبت‌نگر نیازمند همکاری با این دو قلمرو است.

1.. intrinsic motivation

2.. commitment

3.. Performance psychology

4.. performers

  • نام منبع :
    روان‌شناسی مثبت‌ نگر(نظریه‌ها ، پژوهش‌ها و کاربست‌ها)
    سایر پدیدآورندگان :
    کیت هفرن و ایلونا بونیول، ترجمه: محمد تقی تبیک و محسن زندی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1394
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 54972
صفحه از 392
پرینت  ارسال به