۲. همدردی و ايثار

(وَ يُؤْثِرُونَ عَلَی أنفُسِهِمْ وَلَوْ کانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَ مَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَاُولَئِک هُمُ الْمُفْلِحُونَ)^۱

«و [آنان را] بر خویش مقدم می‏دارند، هر چند خود نيازمند باشند و آنها كه از آزمندی جان خویش درامان‌اند، رستگارند».

قله والایی

ما هنگام برخورداری از نعمت‏های خداداد و بهره‏برداری از دسترنج خويش، آزاد هستيم که آن را به دلخواه مصرف کنيم و هرگونه‏ مناسب می‏دانيم، در اختيار ديگران بگذاريم. اسلام نيز اين حق را به رسميت شناخته و به ما اجازه تصرف در اموال خود و استفاده دلخواه از آن را داده و فقط حدّ و مرزهايی برای آن نهاده است؛ مانند اسراف نکردن، هدر ندادن، در راه نادرست و نامشروع به کار نبردن، پرداخت بخشی از آن به نیازمندان و پیشوایان برای مصارف عمومی جامعه و اموری مانند آن. اسلام به انسان اجازه داده است که از دارايی خويش، برای ايجاد

دوست آن باشد که گيرد دست دوستدر پريشان‌حالی و درماندگی

کمک به مصیبت‌زدگان

ما به عنوان انسان نمی‏توانيم از کمک به شخصی که همنوع، هم‌وطن و هم‌کيش ماست، بی‌توجه بگذريم و به درخواست فردی که غم‌زده و اندوهگين، کمکی هر چند کوچک می‌طلبد و به انتظار دستگيری، دستش را پيش آورده است اهمیت ندهیم و از درون، هيچ ناراحتی و غمی احساس نکنيم. اسلام نيز چنين اجازه‏ای نمی‏دهد و پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله با صدايی رسا فرموده است: «إنّ اللّه‏ عزّوجلّ يحبّ اغاثة اللهفان؛^۱ خداوند عزيز جليل، کمک کردن به دادخواه اندوه‌زده را دوست می‏دارد». آيا می‏توان بلای زلزله را ديد و زلزله‌زدگان را مشاهده کرد، اما به ياری آن‌ها نشتافت؟ آيا می‏توان خانه‏های ويران از سيل را ديد، اما به خانه‏سازی برای سيل‏زدگان نينديشيد؟ نمی‌توان درد و رنج همسایه را در از دست دادن عزیزشان نادیده گرفʠو به تسلی دل آن‌ها نپرداخت. این‌ها همه نمودهایی از همیاری اجتماعی و تعاون بر خیر و نیکی هستند که اگر چه کمرنگ و پررنگ‌اند، همه دارای رنگ خدا، نیکوترین رنگ هستی‌اند: (صِبْغَةَ اللَّهِ وَمَنْ أحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ)^۲«اين رنگ خداست و رنگ چه كسی از رنگ خدا بهتر است. ما پرستندگان او هستيم».