گفتنی است اطاعت از بزرگان، گاه از بزرگان و رئيسان زنده و حاضر نيست، بلکه متوجه پيشينيان و تقليد کورکورانه از آن‌ها می‏شود که آن نيز اطاعتِ نکوهيده است و قرآن به مذمت آن پرداخته است. قرآن کريم با روانکاویِ اين مقلدان کوردل، خوشگذرانی و غرق در ناز و نعمت و خوشی بودن و يا همان اتراف و مرفه بودن را دليل اين اطاعت يا ادعای اطاعت می‏خواند و در آيات ۲۲ و ۲۳ سوره زخرف می‏فرمايد: (بَلْ قالُوا إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلی اُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلی آثارِهِمْ مُهْتَدُونَ. وَ كَذلِكَ ما أرْسَلْنا مِنْ قَبْلِكَ في‏ قَرْيَةٍ مِنْ نَذيرٍ إِلّا قالَ مُتْرَفُوها إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلی اُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلی آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ)«بلكه آن‌ها گفتند: همانا ما پدرانمان را بر آيينی يافته‏ايم، و حتماً ما نيز بر اثر پيروی آن‌ها راه‌يافته‏ايم. و همين گونه ما در هيچ مجتمعی پيش از تو [نيز، پيامبر] بيم‏دهنده‏ای نفرستاديم جز اينكه مردمان خوش‌گذران آن‌ها گفتند: ما پدرانمان را بر آيينی يافته‏ايم و ما بر پی آن‌ها رهرويم».

علامه طباطبايی، در الميزان به اين مسئله اشاره کرده و گفته است: انتساب اين سخن به مترفان، نشان می‏دهد که اتراف و در نعمت غنودن، آنان را به تقليد و سرچرخاندن از حقيقت می‌کشاند.^۱ بنابراین، چشیدن مزه نعمت و رفاه، دهان طمع را می‏گشايد و چشم حقيقت‌بين انسان را می‏بندد و بصيرت دل را می‏برد و او را به نگهداری وضع موجود فرا می‌خواند و در تنگنایی از تقلید و دویدن در پی گذشتگان نگاه می‏دارد و او را به خيال رهيافتگی، سر به فرمان هوس خويش می‌نماید و به پای همان هوا و هوس، قربانی می‏کند.^۲

بصفوكم كدرهم، وخلطتم بصحتكم مرضهم، وأدخلتم في حقكم باطلهم، وهم أساس الفسوق^۱؛
هان! بپرهيزيد، بپرهيزيد از فرمانبری مهتران و بزرگانتان كه به حسب و نسب خود می‏نازند و بدين سبب خود را برتر از ديگران می‏پندارند... از اين بی‌بتّه‏های مدّعی بزرگی، كه آب تيره آنان را با آب زلال خود نوشيديد و بيماري‌شان را به سلامتی خود درآميختيد و باطلشان را به حق خود راه داديد و بنياد گناهان‌اند، اطاعت نكنيد.

گفتنی است اين آيه و روايات ناظر به آن، مبنای نظريه سياسی شيعه درباره حکومت و رياست است. شيعه می‏گويد رياست، به کسی مشروعيت نمی‏بخشد و بزرگی فرد، وجوب اطاعت نمی‏آورد و مردم نمی‏توانند به دليل آنکه کسی بزرگ‌تر و دارای رياست است، از او فرمان ببرند و فرمان الهی را زير پا نهند. در کتاب عيون اخبار الرضا علیه السلام که به ذکر روايات امام رضا علیه السلام پرداخته است می‏خوانيم که پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «من أرضی سلطانا بما يسخط الله خرج عن دين الله عز وجل؛^۲ كسی كه برای خشنود كردن حكمرانی، كاری كند كه خداوند به خشم آيد، از دين خداوند عزّ وجلّ خارج شده است». از زبان امام علی علیه السلام نیز چنين می‏خوانيم: «لا دين لمن دان بطاعة المخلوق ومعصية الخالق؛^۳ كسی كه به فرمانبری از مخلوق و نافرمانی از خالق گردن نهد، دين ندارد».