کند؛ می‌تواند مستقیم و با بیان و قلم و گفته و نوشته باشد، و می‌تواند غیرمستقیم و در عمل و رفتار ما نهفته باشد. مهم این است که خيرخواهی بايد از دل و جان سرچشمه گيرد تا به دل و جان نفوذ کند. خيرخواهی ما برای فردی که آن سوی رابطه است، نبايد مداخله و فضولی به شمار آيد. خیرخواهی، با کنجکاوی‌های بچه‌گانه و ستیزهای کلامی میان دو همنشین یا دو خویشاوند تفاوت اساسی دارد. خیرخواهی با انتقادهای شوهر سختگیر یا مادرشوهر منتقد از عروس جوان و جدید خانه که به‌هرحال از محیطی متفاوت آمده است، تفاوت دارد. این عیبجویی‌های جامه نصیحت پوشیده، از سر دوستی و دلسوزی نیست و سرچشمه آن برخی روحیه‌های ناسالم مانند حسادت است.

خیرخواهی نباید تحميق و تحقيری در پی يا در خود داشته باشد. نصیحت‌شونده نبايد چنين احساس کند که ما او را به‌دقت زير نظر داشته و اکنون در نخستين گام خطايش، مچ او را گرفته‏ايم و در اولين لحظه بيرون لغزيدن از راه، به شماتتش پرداخته‏ايم. او باید چنین احساس کند که دستش را گرفته‌ایم تا یاری‌اش کنیم، نه آنکه از حرکت بازش داشته‌ایم. در خیرخواهی، استقلال نسبی هر شخص بايد محفوظ بماند و نقش ما، نقش کمکی و ارائه رهنمود تلقی شود، نه مداخله، سرک کشیدن به زندگی و ورود به حريم و حيطه شخصی افراد. همچنين نبايد آن‌گونه اندرز دهيم يا به گونه‏ای برای فرد خيرخواهی کنیم و راه و طريق ارائه دهيم که گويی آن شخص، خود توان شناسايی و کسب معرفت درباره مسائل خود و چگونگی حل آن‌ها ندارد و بايد از نيروی بيرونی کمک بگيرد. اين، گونه‏ای توهين به عقل و حسّ اعتماد به نفس اوست. اگر اندرز تا اين حد ناشيانه داده شود، آن سوی رابطه، آن را نه پند و

جمله‌ای کوچک يا ارائه راهنمايی‏ای از دل و جان برآمده، خيرش را به او نشان داده، راه رسيدنش را به وی يادآور شویم. ما از کودکی و روزهای آغازین مدرسه شاهديم که گاه دانش‏آموزی کوشا و پرعاطفه، دوست دارد چگونگی حل مسئله را به هم‌کلاس‏هايش نيز بياموزد و دست آن‌ها را بگيرد و بالا بياورد. اين‌ها همگی نشان‌دهنده دوستی حقيقی است. درخت دوستی اگر درست نشانده و خوب آبياری و نيک نگهداری و مراقبت شود، خيرخواهی و دلسوزی را ميوه می‏دهد و اين ثمره شيرين، هرچه از ريشه محبّت سيراب‏تر گردد، سودمندتر و جذّاب‏تر می‏شود. ما هر که را بيشتر دوست بداريم و پيوند عميق‏تری با او داشته باشيم و برايمان عزيزتر و گران‌بهاتر باشد، درباره سرنوشتش، اهتمام بيشتری خواهيم داشت و دلسوزی خالصانه خود را بيشتر نثارش می‏کنيم و اين در تعاملی پايدار، بر دوستی و خلوص آن می‏افزايد. به سخن ديگر، خيرخواهی، حاصل دوستی و احساس پيوند عميق اجتماعی ميان دو انسان است، اما وقتی خيرخواهی صورت گرفت و دلسوزی يک طرف رابطه پديدار شد، عمق آن ارتباط افزايش می‏يابد و رابطه دوسويه خيرخواه را با کسی که برايش خيرخواهی شده است، تعميق می‏بخشد.

روش خيرخواهی

ابراز و ارائه خيرخواهی اثرگذار است، هر چند شيوه ابراز آن بايد با مهارت و زيرکی باشد. اگر اين‌گونه نباشد، چه بسا ممکن است به جای تعميق رابطه، به سستی و حتی گاه گسستن آن بينجامد. نکته مهم و حساس همين‏جاست که خيرخواهی، به نصيحت زبانی و پند و اندرز دادن منحصر نيست. خیرخواهی می‌تواند به شکل‌های گوناگون جلوه