31
روابط اجتماعی از نگاه قرآن

و هنگام رنج‏های روحی، دلداري‌مان می‏دهند و هنگام نياز، ياري‌مان می‏دهند و به فرياد ما می‌رسند و درخواست ما را بی‌جواب نمی‏نهند و با درد ما دردمند و با خوشی ما خوشحال و از موفقيت ما خشنود و از شکست ما ناراحت می‏شوند و چون خدمتشان کنيم، قدردانی می‏کنند و چون خدمتی بخواهيم، همه توان خود را هزينه می‏کنند؛ و راستی اين‌ها آثار کمی است؟ از آنجا که ما در مقام استفاده بيشتر از آيات قرآن و تفاسير مفسران هستيم، به همين اندازه بسنده می‏کنيم؛ و گرنه تعداد و حجم احاديث دراين‌باره بيش از آن است که بتوان در چند صفحه معدود، آن‌ها را گنجاند.

اصول حاکم بر روابط اجتماعی

ما تنها آمده‏ايم، اما تنها نيستيم و از تنهايی لذت نمی‏بريم. ما به مردم نياز داريم و آنان به ما. همه ما از بدو تولد، پدر و مادر و خواهر و برادر يا برخی از اين‌ها را در كنار خود می‏بينيم و اندك‌اندك، همسالان و همسايگان و هم‌كلاسان و هم‌گروهی‏ها و بسياری از هم‏های ديگر را، نزديك خود می‏يابيم. در بيرون از خانواده، ما با همسايگان و دوستان زندگی می‏كنيم. هم‌کلاسان و معلمان نيز در اوقات و سال‏های تحصيل، در كنار ما هستند و برای برخی از ما پيش می‏آيد كه در موقعيت‏های شغلی و تحصيلی و محل زندگی، با افرادی ديگر نيز برخورد كنيم. در اين ميان، يكی در دل ديگران جای می‏گيرد، همه ما او را دوست داريم و به او محبت می‏ورزيم، با او راحت‏تر می‏گوييم و می‏شنويم و آسان‏تر ارتباط برقرار می‏كنيم. گاه اسرار نهان خود را از پدر و مادر و خويش و نزديك، پوشيده می‏داريم، اما با او در ميان


روابط اجتماعی از نگاه قرآن
30

امام علی علیه السلام دراین‌باره می‏فرمايد: «قارِن اهل الخیر تکن منهم. و بايِن اهل الشرّ تَبِن عنهم؛۱ با نيكان، همنشين باش تا از آنان باشی و از بدان فاصله بگير تا از آنان جدا باشی».

اگرچه بحث ما درباره نگاه قرآن است، به گمان اين قلم، اين حديث می‌تواند فرایند کمک‌رسانی روابط اجتماعی را به سعادتمند شدن و رسيدن به بالاترين درجه سعادت که پيامبر فرمود، بيان ‏کند. آن کس که با نيکوکاران و بزرگواران ارتباط برقرار می‏کند و در زندگی همراه آنان می‏شود، به‌تدريج خود به رنگ آن‌ها درمی‌آید و چون اندکی پيش برود، گويی يکی از آن‌ها می‌شود. اين حديث شريف، همچنین نگاهی دارد به جهت‏دار بودن ارتباط اجتماعی. بخش دوم حديث، به بريدن از بدکاران به گونه‏ای لطيف و ضمنی فرمان می‏دهد و اثر آن را جدايی از شر و دوری از شروران می‌شمرد‏؛ کاری که برای بالا آمدن و اوج گرفتن، لازم و ضرور است.

پس اين وقت محدود و فرصت گران‌بها را بايد فقط در ارتباط با کسانی مصرف کرد که مايه زينت و آراستگی ما باشند؛ اثری که به‌هيچ‌روی کم‌ارزش نيست. منظور، ارتباط با عالمانی است که ما را به راه درست هدایت می‏کنند و مسير نيل به سعادت جاويد را به ما نشان مي‌د‌هند و از فضيلت‏های به زحمت به‌چنگ‌آورده، بهره‌مندمان می‏سازند و از دنيا و محبت و دلبستگی به آن دورمان می‏کنند و ما را به ياد خدا می‏اندازند و گام به گام ما را از صراط مستقيم گذر می‏دهند تا در بهشت جاودان جايمان دهند؛ نيکانی که در دنيا، هنگام نياز دستمان را می‏گيرند

1.. نهج البلاغة، کتاب ۳۱.

  • نام منبع :
    روابط اجتماعی از نگاه قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 17092
صفحه از 228
پرینت  ارسال به