27
روابط اجتماعی از نگاه قرآن

را از برکات آن در سرای جاويد آخرت نيز بهره‏مند خواهند کرد؛ آثاری مانند شفاعت و حشر با نیکان و راه يافتن به اقامتگاه آنان در بهشت.
آيه‏های شريفه ۹۹ تا ۱۰۱ سوره شعرا، به اين مطلب اشاره کرده است که گمراهان، روز قیامت حسرتِ نداشتن شفيع و دوست دلسوز را می‏برند (وَ مَآ أضَلَّنَآ إِلّا الْمُجْرِمُونَ * فَمَا لَنَا مِن شَـٰـفِعِينَ * وَ لا صَدِيقٍ حَمِيمٍ)«و ما را جز گنهكاران (عالمان فاسد و حاكمان جور و دوستان منحرف) گمراه نكردند. پس [امروز] برای ما هيچ شفاعت‏كننده‏ای نيست، و نه هيچ دوست گرم و صميمی‏ای».

روايات متعددی بر همين نکته قرآنی تأکيد کرده‏اند که دوستان خدايی و آنان که رابطه‏های خدايی و انسانی با ايشان برقرار کرده‏ايم، می‏توانند در بسياری از جاها به سود ما وارد ميدان شوند که يکی از مهم‌ترين و دشوار‏ترين جاهای آن، هنگام حساب و محاکمه روز جزا در محشر کبراست.

عزت و اقتدار

مطابق با روايت‏های بسياری که برخاسته از متن و بطن قرآن هستند، عزت مسلمانان، حرمت مؤمنان و قدرت جامعه اسلام در گرو رابطه گرم همه عناصر آن با یکدیگر و الفت و وحدت آنان است؛ عاملی که با پيدايش اسلام، مسلمانان را با هم پيوند داد و از سر اتحاد و الفت ميان آن‌ها، جامعه مدنی مدينه را پديد آورد و سپس آن را بر همه عربستان و اندکی پس از پيامبر، بر همه خاورميانه بزرگ چيره کرد. همان عاملی که با از ميان رفتن يا کمرنگ شدنش، عزت مسلمانان کاهش يافت و دشمنان را به انديشه هجوم به مسلمانان کشاند و به‌تدريج زمينه انحطاط


روابط اجتماعی از نگاه قرآن
26

قدرتمند الهی، امکان تحقق دارد و خداوند، خود از اين نعمت‌بخشی ياد کرده است و نجات دادن آنان را از اين پرتگاهِ منتهی به قعر دوزخ، به خود نسبت می‏دهد. برقراری روابط مستحکم اجتماعی حول محور توحيد، و تبديل آن به برادری دينی، سرچشمه‌گرفته از الفت خدايی، چنان نتيجه و حاصل بزرگی است که ارزش دارد دو بار در يک آيه از آن با واژه «نعمت» ياد شود: (وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلأ تَفَرَّقُواْ وَاذْکرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْکمْ إِذْ کنتُمْ أعْدَآءً فَألَّفَ بَيْنَ قُلُوبِکمْ فَأصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَنًا وَکنتُمْ عَلَی شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأنقَذَکم مِّنْهَا کذَ لِک يُبَيِّنُ اللَّهُ لَکمْ ءَايَـتِهِ لَعَلَّکمْ تَهْتَدُونَ)۱«و همگی به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد، و نعمت خدا را درباره خود به ياد آريد آنگاه كه با هم دشمن بوديد و ميان دل‏های شما الفت افكند و به نعمت او برادر يكديگر شديد. و شما بر لب گودالی از آتش بوديد و شما را از آن برهانيد. خداوند اين‌چنين نشانه‏های خود را برای شما روشن می‏كند؛ شايد هدايت يابيد».

روشن است آنچه را خداوند نعمت بخواند، چه ارزش عظيمی دارد و چه تفاوت بنيادين با نعمت‏های مادیِ در معرض زوال و فنا دارد؛ نعمت‌هایی که فقط از چشم کوته‌بين دنياپرستان نعمت شمرده می‏شوند، حال آنکه اگر درست به کار گرفته نشود و از آن‌ها در جهت درست بهره‏برداری نشود، نقمت و نکبتی برای ما خواهد شد.

شفاعت در آخرت

اگر ارتباط اجتماعی، به دوستی و همدلی و همراهی بینجامد، آثاری عميق‏تر خواهد داشت؛ آثاری که فقط به اين سرا محدود نيستند و انسان

1.. آل عمران: ۱۰۳.

  • نام منبع :
    روابط اجتماعی از نگاه قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 17252
صفحه از 228
پرینت  ارسال به