آيات آغازين اين بحث، به‌روشنی نشان می‏دهد که ارتباط و پيوند داشتن با عالمان، آن اندازه سودمند و لازم است که خداوند، يکی از بزرگ‌ترين پيامبرانش، حضرت موسی علیه السلام را با همه عظمت و اولوالعزم بودن، به محضر مردی می‏فرستد که بهره‏ای از علم لدنی داشت. موسی علیه السلام هم‌سخن خدا، پذيرفت که از آن مرد پیروی کند و در پی او باشد تا آنچه را مايه هدايت و راهنمايی اوست، به وی بياموزد. ماجرای موسی علیه السلام و همراهی‏اش با اين عالم الهی نشان می‏دهد که موسی در پی ايجاد رابطه است و شکوه پيامبری‌اش مانع درخواست و تقاضايش نمی‌شود. او فرسنگ‏ها برای رسيدن به چنين شخصی راه می‏پيمايد تا بتواند چنين پيوندی برقرار کند. او با تحمّل مشقت‏های راه و هموار کردن دشواری‏های سفر بر خود، به حضور معلم می‏شتابد و زانوی شاگردی به زمين می‏زند و به او وعده صبر و شکيب می‏دهد، هر چند به دليل نگنجيدن کارهای شگفت معلم در قاموس شريعت موسی، لب به اعتراض می‏گشايد. يکی از پیام های اين ماجرای خلاصه‌شده در قرآن، تحمل دشواری برای ايجاد پيوند علمی است که ارزش والای اين ارتباط اجتماعی را به‌روشنی می‏نمايد.

افراد شایسته رابطه علمی

این پرسش نيز که با چه کسانی بايد پيوند علمی برقرار کنیم، به گونه‏ای در قرآن پاسخ يافته است. در همين ماجرا تقاضای موسی آن است که عالم الهی يا همان خضر راه سلوک، به او چيزهايی بياموزد که نشان راه هدایت و چراغ‌های مسیر رشد و تعالی‌اند. موسی می‏پرسد: (هَلْ أتَّبِعُک عَلَی أن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا)^۱«آيا [اجازه می‏دهی] از تو پيروی كنم تا

اين پرسش‏ها بر اين پايه استوار است که علم، ارزش ذاتی دارد و داشتن آن بر فضيلت و بزرگی شخص می‏افزايد؛ زيرا آيات متعدد قرآن، عالمان را بر غيرعالمان برتری می‏بخشد و از مساوی پنداشتن آن‌ها جلو می‏گيرد؛ برای نمونه، دو آیه پیش رو بر فضيلت ذاتی علم دلالت می‏کنند: آيه ۹ زمر: (أمَّنْ هُوَ قَانِتٌ ءَانَاءَ الَّيْلِ سَاجِدًا وَ قَائِمًا يَحْذَرُ الْأخِرَةَ وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِی الَّذِينَ يعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَکرُ اُولُوا الْألْبـٰـبِ)«[آيا آن كافر اهل عذاب بهتر است] يا كسی كه ساعات شب را در حال سجود و قيام، طاعت و خضوع است، از [عذاب] آخرت می‏ترسد و رحمت پروردگار خود را اميدوار است؟ بگو: آيا كسانی كه می‏دانند با كسانی كه نمی‏دانند يكسان‌اند؟ جز اين نيست كه تنها صاحبان خرد ناب متذكر می‏شوند»؛ و آيه ۱۱ سوره مجادله: (يَا أيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوا إِذَا قِيلَ لَکمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَکمْ وَ إِذَا قِيلَ انشُزُوا فَانشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُوا مِنکمْ وَ الَّذِينَ اُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَـتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ)«ای كسانی كه ايمان آورده‏ايد، هر گاه به شما گفته شد در مجلس‏ها جا باز كنيد، پس جا باز كنيد، تا خدا هم به شما گشايش دهد؛ و چون گفته شد برخيزيد، پس برخيزيد تا خدا هم كسانی از شما را كه ايمان آورده‏اند و كسانی را كه به آن‌ها دانش عطا شده درجاتی [در دنيا و آخرت] بالا برد؛ و خداوند از آنچه می‏كنيد آگاه است».

روايات فراوانی نیز همين پيام را دارند و بر اين پايه می‏توان ارتباط با شخص عالم را مثبت و باارزش تلقی کرد و براساس اين ارزش‌گذاری، به تبيين چگونگی آن پرداخت. به سخن ديگر، هرگاه چيزی باارزش باشد و دارنده آن از فاقد آن برتر و والاتر باشد، ارتباط با او به منظور بهره‏گيری از شی‏ء باارزش نزد او نيز ارتباطی قابل توصيه خواهد بود.