163
روابط اجتماعی از نگاه قرآن

ما آدميان، گاه غافل از مسيری که در پيش رو داریم، به اطاعت از کسانی روی می‏آوريم که نه فقط گام در جای پای پيامبران و راه
تعيين‌شده خداوند نمی‏گذارند، بلکه تنها از ما بيگاری کشيده، بار خود را به مقصد دنيايی خويش می‏رسانند. ما گاه به درون حزب و گروه و سازمانی کشيده می‏شويم و جذب هياهوها و هوراهای پراحساسِ جمعيتی انبوه در پشت سر کسی مانند خودمان می‌شویم و گلّه‏وار و چشم‌بسته، اطاعت‌کنان و سربه‌زير، پيش می‏رويم و پيش می‏رويم و ناگاه که چشم می‏گشاييم، خود را در چاهی گرفتار می‏بينيم که راه رهايی از آن، بسیار تنگ و تاريک است. اينکه ما کسی را به رهبری و رياست برگزينيم که نه فرستاده و پيام‏آور خدا باشد، و نه از جانب خداوند که ربّ عطاکننده خلقت و هدايت‌کننده همه موجودات است۱ تأييد شده باشد، همان است که در حديث امام صادق۷ در خطاب به ابوحمزه ثمالی که يار و ياور سه امام بزرگوار: امام سجاد، امام باقر و امام صادق: بوده است، فرمود: «ايّاک والرياسة... إياك أن تنصب رجلا دون الحجة فتصدقه في كل ما قال؛۲ مبادا در پی ریاست باشی، مبادا کسی را بدون حجت شرعی فراز آوری و او را در همه گفته‌ها [و فرمان‌هایش] تصدیق کنی».

ما کسی را می‏توانيم به رهبریِ کلّی و هميشگی و عمومی خويش برگزينيم که هرجا او را تأييد کرديم و به هرجا که به فرمان او روانه شديم، بتوانيم بگوييم که خداوند فرموده و خواسته است و هنگام محاسبه و جزا و حساب روز واپسين، حجت خداپسندانه داشته باشيم

1.. (رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى) طه: ۵۰. نیز، ر. ك: اعلی: ۳.

2.. معانی الاخبار، ص۱۶۹، ح۱.


روابط اجتماعی از نگاه قرآن
162

خويش فرمان بريد. و چون در امری اختلاف كرديد، اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد، به خدا و پيامبر رجوع كنيد. در اين، خير شماست و سرانجامی بهتر دارد». اطاعت از خداوند، پيامبر و سپس اختيارداران جامعه، اختياردارانی که در رديف خداوند و پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله هستند و ازاين‌رو به عصمت و دوری از گناه و خطا، بايد آراسته باشند. به سخن ديگر تبعيت از آن‌ها، تبعيت از خداوند است، همان‌گونه که تبعيت از پيامبران نيز فرمان بردن از خداوند است. اين می‏تواند دليل خوبی باشد برای همراهی تقريباً هميشگیِ فرمان به اطاعت از خدا با فرمان به اطاعت از پيامبر. بيشترِ آيه‏های قرآن۱ اطاعت از خدا و پيامبر را بدون فاصله و با هم آورده است و اين روش، دلالت بر اتحاد و طولی بودن هر دو اطاعت دارد. لازم معنايی اين سخن، دينی و الهی بودن اطاعت از پيامبر است. اگرچه پيامبران به‌ويژه پيامبران بزرگ و اولوالعزم، رهبری جامعه را در دست دارند، اطاعت از آن‌ها، تنها فرمانی اجتماعی برای نظم بخشيدن به جامعه و مديريت آن نيست؛ بلکه افزون بر اين، گونه‏ای پيشوايی و زعامت دينی است. پيامبران الهی کسانی‌اند که با تأييد وحی الهی، هر دو مسير دنيا و آخرت را به‌خوبی می‏شناسند و توان آن را دارند که میليون‏ها انسان را از مسيری مستقيم به سعادت دنيا و آخرت برسانند، به شرط آنکه خود بخواهند و آن سوی رابطه را که به خودشان مرتبط است، به‌درستی و استواری ايجاد و حفظ کنند و با تمام توان به رشته آويخته الهی، چنگ بزنند و با اعتصام به حبل‌اللّه‏ ـ این ریسمان آویخته از عرش الهی ـ خود را به آسمان سعادت برکشند.

1.. همان.

  • نام منبع :
    روابط اجتماعی از نگاه قرآن
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 17142
صفحه از 228
پرینت  ارسال به