زودتر از هنگام خود، پايان داده‏ايم و به جای گرمی و صميميت و دوستی، دلخوری ايجاد کرده‏ايم. در روايات نیز به این موضوع پرداخته شده و امام باقر علیه السلام فرموده است:

إذا دخل أحدكم علی أخيه في رحله فليقعد حيث يأمره صاحب الرحل، فإن صاحب الرحل أعرف بعورة بيته من الداخل عليه.^۱
هرگاه يكی از شما به منزل برادر خود وارد می‏شود، بايد هر جا كه صاحب‌خانه گفت، همان جا بنشيند؛ چون صاحب‌خانه به موقعيّت خانه خود آشناتر از ميهمان است.

گفتنی است نکته مهم ديگر، برقراری پيوند و ايجاد ارتباط تازه‌وارد با اشخاص نشسته در مجلس است. گاه کسی وارد مجلس می‏شود و با آنکه چند متر جای خالی در ميانه مجلس وجود دارد، او از سرِ غرور يا خجالت و کمیِ اعتماد به نفس، در ابتدای مجلس می‏نشيند، گويی با ديگران قهر است، هر چند او چنين منظوری نداشته باشد. اين کار نه صحيح است و نه به رابطه اجتماعی می‏انجامد، حال آنکه پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمان داده است: «إذا أتی أحدكم مجلسا فليجلس حيث ما انتهی مجلسه^۲؛ هرگاه يكی از شما به مجلسی درمی‏آيد، در كنار آخرين نفری كه نشسته است بنشيند». در وصف مجلس پيامبر صلی الله علیه و آله داريم که ايشان در جايی می‏نشست که مجلس به او تمام می‏شد. اين بدان معناست که اگر مجلس خلوت بود، پيامبر چندان به درون مجلس می‏رفت که در کنار جمع قرار گيرد و در کنار آخرين فرد مجلس بنشيند، به گونه‏ای که پس

أخوه، وإن لم يوسع له أحد فلينظر أوسع مكان يجده فليجلس فيه.^۱
هرگاه افراد مجلسی در جای خود نشستند [و كسی وارد شد،] اگر در آن ميان، فردی برادر تازه‌وارد خود را فرا خوانَد و برای او در كنار خود جا باز كند، [اين تازه‌وارد] بايد دعوتش را بپذيرد و پهلوی او برود؛ زيرا وی با اين كار به او احترام گذاشته است. ولی اگر كسی برايش جايی باز نكرد، نگاه كند هر جا بيشتر جا بود، همان جا بنشيند.

نکته قابل توجه در اين ميان، رعايت اهم و مهم است. با وجود اينکه اصل، رفتن به جایی است که برایمان گشوده‌اند، اما اگر صاحب‏خانه، جايی خاص را به ما پيشنهاد داد، بايد همان جا بنشينیم، نه آنکه از سر تواضع يا کبر و غرور، در جايی فروتر يا جايگاهی بالاتر بنشينیم؛ زيرا صاحب‌خانه می‏داند چه جايی برای ما و خود و خانواده‏اش بهتر و مناسب‏تر است. صاحب‌خانه می‏داند با نشستن من در فلان نقطه اتاق، هنگام رفت‌وآمد و آوردن و بردن وسايل و مواد پذيرايی، نه چشم تازه‌وارد به محارمش می‏افتد و نه زشتی‏ها يا جاهايی که به هر دليل صاحب‌خانه دوست ندارد، ديده شود، از پرده بيرون می‏افتد؛ و می‏دانيم که رعايت مسائل ناموسی و آبرويی بر هر چيزی مقدم است. پس نبايد با اصرار بر نشستن در کنج خانه و نزديک در، صاحب‌خانه و خانواده‏اش را به رنج افکند و آنان را چنان معذّب کرد که در دل خواهان زودتر تمام شدن مجلس و بيرون رفتن و خداحافظی ما باشند. اگر چنين حالتی ايجاد شد، درواقع ما ارتباط اجتماعی را