روش دوم: ارائه موضوعات جهتدار. شرع با واداشتن انسان به تفکّر در منابع مختلف معرفت ـ از قبیل نفس انسان، جهان هستی، قرآن، تاریخ و تجارب زندگی ـ، عقل را بارور میکند. مثلاً قرآن کریم می‌فرماید:
(سَنُريهِمْ آياتِنا فِی الْآفاقِ وَ فی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَق).۱
دیری نگذرد که آیات خود را ـ چه در پهنه‌های جهان و چه در دل و جانشان ـ به آن‌ها نشان دهیم تا به روشنی معلومشان شود که او حق است.
این آیه انسان را به تفکّر در جهان هستی و نفس خويش فرا میخواند تا از اين ره‌گذر، به وجود خدای متعال پی ببرد. از همين دست است آیه:
(کِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْکَ مُبارَکٌ لِيَدَّبَّرُوا آياتِهِ وَ لِيَتَذَکَّرَ أُولُوا الْأَلْبابِ).۲
بر تو کتابی مبارک نازل کرده‌ایم تا خردمندان در آیات آن ژرف‌اندیشی کنند و پند گیرند.
این آیه، مؤمنان را به تفکّر در قرآن و آیاتش دعوت میکند تا شاید هدایت را در آغوش کشند. همچنين خداوند در برخی دیگر از آیات، مطالعه سرنوشت پيشينيان، و تفکّر در تاریخ و عاقبت سرکشان و متمرّدان را توصيه میکند تا زمینه شکوفایی عقل فراهم آيد. از جمله می‌فرماید:
(فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَکَّرُونَ).۳
پس تو آن قصّه را بازگو، باشد که بیندیشند.
افزون بر آیات قرآن، در روايات نیز آموزههايی با این مضمون آمده است که «کَفَی بِالتَّجَارِبِ مُؤَدِّبا؛ تجربه‌ها برای مربّی‌گری کافی‌اند».۴ این گونه تعابیر، به
