۳. قاعده شکر منعم
دو قاعده «شکر منعم» و «دفع ضرر محتمل»، از ارکان اساسی نظام اعتقادی هستند و در سایه این دو قاعده است که شناخت امور اعتقادی، بر انسان واجب می‌شود. این دو قاعده، در اثبات وجوب معرفت اﷲ و وجوب تدیّن به آن نیز نقش تعیین‌کننده دارند.
بی‌تردید، انسان در زندگی روزمرّه خود غرق در نعمتهای فراوانی است و عقل نیز درک می‌کند که اگر این نعمت‌ها، منعم و نعمت دهندهای داشته باشد، باید از او تشکّر کرد. شکرگزاری و سپاس از منعم و نعمت دهنده، صرفاً در سایه شناخت او مقدور است. پس عقل حکم می‌کند که باید به دنبال شناخت منعم بود تا بتوان حق و شکر وی را به جا آورد.۱
همچنین عقل حکم می‌کند که باید پس از شناخت این منعم، نسبت به وی تدیّن ورزید و به فرمان وی گوش سپرد؛ زیرا مخالفت با دستور خداوند و منعم، با شکرگذاری منافات دارد.۲
۴. قاعده تعلیق واجب بر جایز
یکی از قواعدی که برخی از مسائل کلامی با توجّه به آن کشف و ثابت می‌شود، این قاعده است که نمیتوان واجب را منوط و وابسته به امر جایز نمود و از این حکم، با عنوان «تعلیق الواجب علی الجائز» یاد میکنند.
یکی از مسائلی که با توجّه به این قاعده ثابت می‌شود، حکم ظالمی است که اعمال خوب او به قدری نیست که بتواند عوض ظلم‌های انجام داده را پوشش دهد. این بحث در میان متکلّمین در گرفته است که اگر چنین ظالمی وجود داشته باشد، آیا ممکن است که خداوند به چنین ظالمی قدرت ظلم
