تقسیمبندی شایع و رایج باشد، مناسب، همان است و اگر چنین امری ممکن نشد، باید به همه مباحث اساسی ایمان داشته باشیم؛ هرچند که از پنج امر مذکور فراتر رود. در واقع، این پنج اصل عنوان مشیر هستند به تمام مسائل اساسی و مهم در دین، نه این‌که در صدد احصا و حصر مسائل مهم باشند. به همین جهت، اگر مسئلهای در این پنج اصل قرار بگیرد، که نعم‌المطلوب و اگر چنین توفیقی حاصل نشد، آن مسئله را با عنوان جدیدی در کنار این عناوین و مفاهیم عام قرار می‌دهیم و به عنوان اصول دین برمیشماریم و اعتقاد به همه آن‌ها را لازم میدانیم.۱
دیدگاه ایشان که تقویت کننده دیدگاه مشهور نیز به شمار می‌آید، مقرون به صواب به نظر میرسد و میتوان با این دیدگاه همراهی نمود؛ زیرا هدف، بیان کلّیاتی است که بتوان مجموعه مسائل اعتقادی را دستهبندی کرد و در سایه آن، راهی برای فهم امور مهمّ اعتقادی ترسیم نمود. علاوه بر این‌که بسیاری از مسائل، برآمده از این اصول هستند و حتّی با عنوان عام دادن به این اصول میتوان از تمام مسائل اعتقادی حکایت نمود، هرچند این حکایت‌گری اجمالی باشد.
دیدگاه نهم: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة بین المنزلتین، امر به معروف و نهی از منکر
در میان معتزله، اصول دین در پنج اصل توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة بین المنزلتین۲ و امر به معروف و نهی از منکر خلاصه می‌شود.۳
1.. صدر، سیّد محمّدصادق، ما وراء الفقه: ج۱ ص۲۸۸ ـ ۲۸۹.
2.. یعنی کسی که مرتکب گناه کبیره شد نه مؤمن است نه کافر، بلکه در جایگاهی میان ایمان و کفر قرار می‌گیرد.
3.. قاضى عبدالجبّار، شرح الاُصول الخمسة: ص۷۶؛ جاحظ، رسائل الجاحظ: ص۳۳؛ محمّدى گيلانى، تکملة شوارق الإلهام: ص۱۸۹؛ علامه حلّی، تسليک النفس إلى حظيرة القدس: ص۲۲۸؛ خواجه نصیر، قواعد العقائد: ص۱۰۵؛ همو، رسائل: ص۴۶۶.
