بیان اصول ایمان و اصول دین از دیدگاه مکاتب مختلف میپردازد و میگوید:
۰.معتزله معتقدند که اصول ایمان عبارت‌اند از: توحید، عدل، وعد و وعید، امر به معروف و نهی از منکر و نبوّت. و شیعه نیز معتقد است که این اصول عبارت‌اند از: توحید، نبوّت و امامت.۱
برداشت اوّلیه از این عبارت و مشابه آن در برخی دیگر از کتاب‌های وی،۲ انحصار اصول دین در همین سه اصل است.
در رساله پنجم از پنج رساله اعتقادی نیز به همین مطلب اشاره شده و در توضیحش چنین گفته می‌شود: این اصول ایمان در قالب پنج اصل و مبحث قابل اجرا است و به عبارت دیگر، اصول ایمان باید در پنج اصل توحید، عدل، نبوّت، امامت و معاد۳ تجلّی یابد.
با توضیحی که ایشان ذکر میکنند، به نظر میرسد که این دیدگاه، همان تفکّر مشهور شیعه است که اصول دین عبارت‌اند از همان پنج اصل توحید، عدل، نبوّت، امامت و معاد، و تفاوتی میان این دو دیدگاه نیست.
دیدگاه چهارم: توحید، نبوّت، امامت و معاد
مرحوم مظفّر در کتاب عقائد الامامیة معتقد است که اصول دین، در چهار اصل توحید، نبوّت، امامت و معاد خلاصه می‌شود و عدل در ذیل بحث توحید قرار میگیرد.۴ سیّد محسن خرّازی نیز به هنگام شرح این عبارت، بر وی خرده میگیرد که چرا عدل را از اصول دین به شمار نیاورده و آن را در ذیل مبحث توحید مندرج نموده است.۵
همین تقسیمبندیِ اصول به توحید، نبوّت، امامت و معاد را در برخی از آثار
1.. خواجه نصیر الدین، رسائل: ص۴۶۶.
2.. خواجه نصیر، قواعد العقائد: ص۱۰۵.
3.. خواجه نصیر، علامه حلّى و شيخ بهایى، پنج رسالۀ اعتقادى: ص۵۷۵.
4.. مظفّر، عقائد الإمامية: ص۳۲.
5.. خرّازى، بداية المعارف الإلهية فی شرح عقائد الإمامية: ج۱ ص۱۵ ـ ۱۶.
