ادلّه وجوب معرفت اﷲ
برای اثبات وجوب شناخت خداوند، از ادلّه عقلی و نقلیِ مختلفی استفاده شده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
۱. وجوب شکر مُنعم
با توجّه به وجود نعمتهای فراوان در اطراف انسان، باید به بداهت عقلی، لزوم شکر منعم را پذیرفت. سپاس‌گزاری از کسی که این همه نعمت را در اختیار انسان قرار داده است، عقلاً لازم و ضروری است؛ امّا سپاس‌گزاری از چنین نعمت دهندهای، بدون شناخت او ممکن نخواهد بود. پس عقلاً شناخت منعم و خداوند، لازم و ضروری است.۱
۲. دفع ضرر محتمل
در باره وجود خداوند، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. از طرفی هم پذیرش یا انکار صانع عالَم، نتایج بسیار عظیمی در سعادت و شقاوت خواهد داشت. در صورتی که عالَم صاظنع داشته باشد و فرد مکلّف، به انکار او دست بزند، گرفتار شقاوت ابدی خواهد شد و ضرر عظیمی متوجّه وی خواهد شد. پس عقل حکم میکند که برای دفع این ضرر محتمل، باید خداوند را شناخت.۲
۳. نصوص
در برخی از نصوص مثل آیه (فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ)۳ به پیامبر امر شده است که به وجود خداوند علم پیدا کند. طبق مفاد آیه (قُل إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اﷲ فَاتَّبِعُونِی
1.. حلبى، تقريب المعارف: ص۶۵ ـ ۶۶؛ سبزوارى، الخلاصة فی علم الکلام: ص۳۴۸؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام: ص۲۸ ـ ۲۹؛ قزوينى، الآلوسی و التشيّع: ص۲۵۳.
2.. حلبى، تقريب المعارف: ص۶۵ ـ ۶۶؛ سبزوارى، الخلاصة فی علم الکلام: ص۳۴۸؛ بحرانی، قواعد المرام فی علم الکلام: ص۲۸ ـ ۲۹؛ قزوينى، الآلوسی و التشيّع: ص۲۵۳.
3.. ﴿پس بدان که معبودی جز خدا نیست﴾. محمّد: آیۀ ۱۹.
