عقلیِ ائمّه علیهم السلام نیز گزارش شده و در بسیاری از موارد، عقل ابزار استنباط‌گر متون وحیانی است و اگر در منبع معرفت یا منبع توجیه بودن عقل تشکیک بشود، فهم از متون دینی با چالش همراه خواهد شد به همین جهت به تبیین معرفت‌زا بودن عقل پرداخته می‌شود و به طور طبیعی اگر بپذیریم که عقل منبع مستقلّ معرفت است، منبع توجیه برای همان گزارهها نیز تلقّی خواهد شد. علاوه بر این‌که در منبع توجیه بودن عقل در نقش ابزاری و استنباطی، تقریباً خلافی میان متفکّران مشاهده نمیشود. لذا در این بخش از نوشتار، صرفاً به معرفت‌زا بودن منبع عقل اشاره می‌شود.
برخی از باورها چنان واضح و روشن هستند که حتّی در پذیرش آن‌ها به دنبال شاهد و قرینه نمیگردیم، مثل قضیه شرطی «اگر "الف" از "ب" بزرگ‌تر باشد، پس "ب" از "الف" کوچک‌تر است». حتّی با وجود چنین وضوحی، برای معرفت‌شناس این سؤال وجود دارد که این باور و باورهای مشابه آن، به کدام منبع معرفتی و یا توجیه معرفتی مستند هستند؟ یکی از مهم‌ترین و جدّی‌ترین پاسخ‌ها، مستند کردن آن‌ها به منبع عقل است؛ یعنی بدون پشتیبانی این منبع، باورهای ذکر شده نه میتوانند موجّه باشند و نه معرفت تلقّی خواهند شد.
حال باید پرسید: با چه مشخّصهای میتوان گفت باور و معرفتی عقلی است و یا غیر عقلی؟
بهره گرفتن از واضح‌ترین نمونههای ادارک عقلی و تحلیل مؤلّفههای آن، از بهترین روشها برای پی بردن به خصوصیات باور عقلی است. صدق برخی از باورهای عقلی، برای ادراک‌گر معلوم و غیر قابل تردید است؛ بدون این‌که باور مذکور، نتیجه یک استدلال و بهره گرفتن از باورهای دیگر و یا حتّی نیازمند ارائه شواهد و قرائن تأییدگر باشد. این باورها به خودی خود صادق هستند و تنها امری که برای پی بردن به صدق آن‌ها لازم است، تصوّر دقیق و فهم درستِ باور است. به محض فهم و تصوّر باور، صدق آن بی‌تردید خواهد بود. چنین
