خدا اعطا شده است داده شود!۱ و در مواردی خواستار نزول کتابی یک جا از آسمان بودند!۲
این تقاضاهای نامعقول که تنها به خاطر بهانهجویی و از روی لجاجت و عناد انجام میشد نه به جهت پی بردن به صدق دعوت و پذیرش حق،۳ موجب اندوه پیامبر صلی الله علیه و اله میشد به طوری که ایشان را در خطر ترک و عدم ابلاغ برخی از آیات قرار داده بود.۴ از این رو، خدای سبحان برای دلداری ایشان و تسلیت دادن به او از درخواستهای نامعقولتر و نارحتکنندهتری که از پیامبران پیشین شده بود، خبر میدهد. مثلاً در آیه ۱۵۳ سوره نساء، پس از بیان پیشنهاد نا به جای اهل کتاب (یهودیان و مسیحیان)۵ مبنی بر نزول کتاب آسمانی یک جا، ضمن دلداری به پیامبرش،۶ سابقه بهانهجویی یهود را در برابر پیامبر بزرگشان موسی بن عمران بازگو مینماید و میفرماید:
(يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِّنَ السَّمَاء فَقَدْ سَأَلُواْ مُوسَى أَكْبَرَ مِن ذَلِكَ فَقَالُواْ أَرِنَا اللّهِ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ.۷
اهل کتاب از تو میخواهند کتابی از آسمان [یک جا] بر آنها نازل کنی! البته آنها از موسی، بزرگتر از این را خواستند، و گفتند: «خدا را آشکارا به ما نشان ده!» و به خاطر این ظلم و ستم، صاعقهای آنها را فرا گرفت).
در این آیه با مقایسه میان درخواست بنی اسرائیل از موسی علیه السلام و درخواست اهل کتاب عصر پیامبر صلی الله علیه و اله از ایشان، و بیان بزرگتر بودن آن درخواست، خواسته
1.. (وَإِذَا جَاءَتْهُمْ ءَايَةٌ قَالُوا لَن نُّؤْمِنَ حَتَّىٰ نُؤْتَىٰ مِثْلَ مَا أُوتِىَ رُسُلُ ٱللَّهِ) (سورۀ انعام، آیۀ ۱۲۴).
2.. (يَسْأَلُكَ أَهْلُ ٱلْكِتَابِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِّنَ ٱلسَّمَاءِ) (سورۀ نساء، آیۀ ۱۵۳).
3.. لذا وقتی بعضی از این درخواستها اجابت میشد، باز هم ایمان نمیآوردند و از در تهمت وارد میشدند و میگفتند که پیامبر صلی الله علیه و اله ساحر است (ر. ک: سورۀ حجر، آیۀ ۱۴ و ۱۵).
4.. (فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا يُوحَىٰ إِلَيْكَ وَ ضَائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَن يَقُولُوا لَوْلَا أُنزِلَ عَلَيْهِ كَنزٌ أَوْ جَاءَ مَعَهُ مَلَكٌ...)؛ (سورۀ هود، آیۀ ۱۲).
5.. ر. ک: ترجمۀ تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۱۱.
6.. تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۹۳؛ أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۵۸.
7.. سورۀ نساء، آیۀ ۱۵۳. آیۀ ۵۵ سورۀ بقره نیز به جریان درخواست بنی اسرائیل از موسی علیه السلام مبنی بر نشان دادن آشکارای خداوند به ایشان، اشاره دارد: (وَ إِذْ قُلْتُمْ يَامُوسَىٰ لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى ٱللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ ٱلصَّاعِقَةُ وَ أَنتُمْ تَنظُرُونَ).