را از تحت ولایت خاصّه الهی، خارج دانسته است. در آیه یازده سوره مبارک «محمّد»، سعادت و نیک فرجامی مؤمنان را معلول ولایت خدا بر ایشان دانسته است، و ذلّت و بدفرجامی کافران را معلول برخوردار نبودن آنان از ولایت خدا بیان کرده است:
(ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَی الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَأَنَّ الْكَافِرِينَ لَا مَوْلی لَهُم.۱
این برای آن است که خداوند، سرپرست کسانی است که ایمان آوردند؛ امّا کافران، مولایی ندارند!).
کلمه «ذلک»، به نصرت مؤمنان و هلاکت و سوء عاقبت کفّار ـ که در آیات قبل بیان شده است ـ، اشاره دارد.۲ با توجّه به آیه فوق ـ که هر نوع مولایی را برای کافران نفی کرده است ـ و در نظر داشتن آیهای که از ولایت خدا بر همه افراد حتّی کافران خبر داده است،۳ منظور از ولایت در این آیه، ولایت خاصّه الهی است. یعنی هر چند کافران مانند دیگر افراد، تحت ولایت عامّه الهی هستند، امّا ولایتی که دالّ بر پشتیبانی است، شامل حالشان نمیشود؛ چرا که آنان خود ولایت غیر خدا را انتخاب کردهاند. لذا در جای دیگر، ولیّ آنان طاغوت دانسته شده است. آیه ۲۵۷ سوره بقره به این مطلب اشاره دارد:
(اللَّهُ وَلِيُّ الَّذينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّورِ وَالَّذينَ كَفَرُوا أَوْلِياؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَی الظُّلُماتِ أُوْلَئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ.۴
خداوند، سرپرست کسانی است که ایمان آوردهاند. آنها را از ظلمتها، به سوی نور بیرون میبرد. [امّا] کسانی که کافر شدند، اولیای آنها طاغوتها هستند که آنها را از نور، به سوی ظلمتها بیرون میبرند. آنها اهل آتشاند و همیشه در آن خواهند ماند).