واقع، با این بیان به پیامبر صلی الله علیه و اله در مقابل این توطئه، دلداری داد. همچنین در آیه زیر با تعبیر «عِنْدَ اللَّهِ مَکرُهُمْ»، احاطه کامل خداوند بر توطئه آنان را بیان نموده است:

(وَ قَدْ مَکرُوا مَکرَهُمْ وَعِنْدَ اللَّهِ مَکرُهُمْ وَإِنْ کانَ مَکرُهُمْ لِتَزُولَ مِنْهُ الْجِبالُ.^۱

آنها نهایت مکر خود را به کار زدند و همه مکرها [و توطئه‏هایشان] نزد خداست، هر چند مکرشان چنان باشد که کوه‏ها را از جا برکند!).

این آیه با عبارت پایانی آن، یکی از بهترین آیاتی است که موجب تسلّی و آرامش قلب پیامبر صلی الله علیه و اله در برابر انواع حیله‌های دشمنان است؛ زیرا دلالت دارد بر این‌که خداوند با علم و قدرتش به همه نقشه‌ها و طرح‌های آنها احاطه کامل دارد و معلوم است که مکر، وقتی مکر است که فرد مکر شده، از آن خبر نداشته باشد؛ امّا اگر زیر نظر او انجام بگیرد و او هم بتواند در یک چشم به هم زدن، نقشه وی را به راحتی خنثا نماید، دیگر مکر علیه او نیست؛ بلکه مکر علیه خود مکرکننده است، چه این‌که تنها مقدار دشمنیِ خود را نمایان ساخته است.^۲

همین مطلب در آیه ۴۲ سوره رعد^۳ با تعبیر «لِلَّهِ الْمَکرُ جَمیعاً» و تعلیل آن با عبارت «یعْلَمُ ما تَکسِبُ کلُّ نَفْسٍ»، بیان شده است. در ابتدای سوره انفال نیز بعد از یادآوری امدادهای الهی از آسمان و زمین و شکست دشمن در جنگ «بدر»، می‌فرماید:

(ذلِکُمْ وَأَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ کَیدِ الْکافِرینَ.^۴

[سرنوشت کفر و ایمان] همین است و خداوند، سست‏کننده نقشه‏های کافران است).

واژه «ذلکم» اشاره به سرنوشت مؤمنان و کافران و سرانجام کارشان در این جنگ دارد و این‌که می‌فرماید: خداوند، سست‌کننده نقشه‌های کافران است، یعنی با ایجاد

فکری و جسمانی خویش را برای نابود کردن پیامبر اسلام و خاموش کردن نور دعوتش ـ که یگانه آرزویشان بود ـ به کار بردند، و حتّی پس از آن که پیامبر صلی الله علیه و اله از چنگال آنها بیرون رفت، یک‌صد شتر ـ که در آن روزگار، سرمایه عظیمی بود ـ، برای یافتن پیامبر جایزه تعیین کردند، ولی خداوند با وسیله‌ای بسیار ساده و کوچک (چند تار عنکبوت) همه این طرح‌ها را نقش بر آب کرد؛ چه این‌که او بهترین تدبیرکنندگان است.

عبارت «وَ اللَّهُ خَیرُ الْماکرِینَ»، در آیه ۵۴ سوره آل‌عمران^۱ نیز تکرار شده است. این آیه، به جریان نقشه قتل عیسی علیه السلام از سوی بنی اسرائیل و ابطال توطئه آنان با حفظ جان او از سوی خداوند متعال، اشاره دارد.^۲ نسبت به مسئله برتری مکر خداوند، علاوه بر عبارت یادشده، تعابیر دیگری نیز وارد شده است.

در آیه ۲۱ سوره یونس با عبارت «اللَّهُ أَسْرَعُ مَکراً» به توجیهات ناروا و راه‌های فراری که مشرکان در برابر آیات پروردگار و ظهور بلاها و نعمت‌ها می‌اندیشیدند، پاسخ می‌گوید:^۳

(وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذا لَهُمْ مَکرٌ فی آیاتِنا قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَکراً.^۴

هنگامی که به مردم، پس از ناراحتی‌ای که به آنها رسیده است، رحمتی بچشانیم، در آیات ما نیرنگ می‌کنند، [و برای آن نعمت و رحمت، توجیهات ناروا می‌کنند] بگو: خداوند سریع‌تر از شما چاره‌جویی می‌کند).

در برخی از تفاسیر، ذیل این آیه وارد شده است که: در مکّه خشک‌سالی و قحطی شد و خداوند به برکت پیامبر خدا صلی الله علیه و اله باران فرستاد؛ ولی مشرکان گفتند که باران به خاطر بت‌ها بوده است! سپس این آیه نازل شد و آنان را رسوا نمود.^۵ در