307
روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها

کاهن۱ می‌خواندند. افزون بر آن، گاه او را به جعل قرآن متّهم می‌ساختند۲ و می‌گفتند: قرآن را بشری از عجم به او می‌آموزد و او آن را به زبان عربی درمی‌آورد.۳ زمانی می‌گفتند: قرآن، دروغی است که محمّد به کمک قومی دیگر آن را ساخته است.۴ گاهی هم از ناحیه منافقان به خیانت متّهم می‌شدند؛۵ امّا در مقابل همه این تهمت‌ها خداوند به نوعی رفع اتّهام نموده است و از این طریق، به دفاع و دلداری و تقویت روحیه ایشان پرداخته است.

مثلاً وقتی پیامبر صلی الله علیه و اله را به جنون متّهم کردند و خطاب به او گفتند: (ای كسی كه قرآن بر او نازل شده است، به يقين تو ديوانه‏ای)؛ (يا أَيُّهَا الَّذِي نُزِّلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ إِنَّكَ لَمَجْنُونٌ۶ در مقابل خداوند، از مصونیت وی از مرض جنون می‌گوید: (ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُونٍ؛۷ به لطف الهی، تو ديوانه نيستی). یا هنگامی که به ایشان نسبت شاعری و خیالبافی دادند: (أَ إِنَّا لَتارِكُوا آلِهَتِنٰا لِشاعِرٍ مَجْنُونٍ؛۸ آيا ما برای شاعری ديوانه، دست از خدايانمان برداريم؟!)، خداوند از عدم تعلیم شعر به او و سزاوار نبودن چنین کاری خبر می‌دهد: (وَ مَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنبَغِی لَه؛۹ [ما] به او شعر نياموختيم و شایسته او نيست [که شاعر باشد]). و زمانی که وی را به افترا بستن به خدا متّهم کردند: (قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ؛۱۰ گفتند: تو فقط دروغ‌بافی!)، خداوند بر نفی

1.. (فَذَكِّرْ فَمَا أَنتَ بِنِعْمَتِ رَبِّكَ بِكَاهِنٍ وَ لَا مَجْنُونٍ) (سورۀ طور، آیۀ ۲۹)؛ در این آیه هرچند به طور صریح نسبت کهانت به پیامبر صلی الله علیه و اله نقل نشده است؛ اما با نفی آن از ساحت قدس نبوی معلوم می‌شود که وی قبلاً به کهانت متهم شده بوده است.

2.. (أَمْ يَقُولُونَ تَقَوَّلَهُ) (سورۀ طور، آیۀ ۳۳). نیز، ر. ک: سورۀ هود، آیۀ ۳۵؛ سورۀ سجده، آیۀ ۳؛ سورۀ یونس، آیۀ ۳۸؛ سورۀ احقاف، آیۀ ۸.

3.. سورۀ نحل، آیۀ ۱۰۳؛ سورۀ دخان، آیۀ ۱۴.

4.. سورۀ فرقان، آیۀ ۴.

5.. سورۀ آل‏عمران، آیۀ ۱۶۱.

6.. سورۀ حجر، آیۀ ۶.

7.. سورۀ قلم، آیۀ ۲. نیز، ر. ک: سورۀ اعراف، آیۀ ۱۸۴؛ سورۀ سبأ، آیۀ ۴۶؛ سورۀ طور، آیۀ ۲۹؛ سورۀ تکویر، آیۀ ۲۲.

8.. سورۀ صافات، آیۀ ۳۶.

9.. سورۀ یس، آیۀ ۶۹. نیز، ر. ک: سورۀ حاقّه، آیۀ ۴۱.

10.. سورۀ نحل، آیۀ ۱۰۱؛ سورۀ هود، آیۀ ۱۳ و ۳۵؛ سورۀ سجده، آیۀ ۳؛ سورۀ احقاف، آیۀ ۸.


روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
306

پس هر اندازه که توان انسان در تحمّل سختی تهمت‌هایی که به او زده می‌شود، بیشتر باشد، واکنش بهتری از خود نشان می‌دهد و در نتیجه، آسیب کمتری می‌بیند. برای کسب توان بیشتر در این باره، روش‌های گوناگونی وجود دارد که یکی از آنها روش «اتّهام‌زدایی» است. رفع اتّهام و ردّ سخنان باطلی که دیگران در باره ما می‌گویند، به ما کمک می‌کند تا در برابر این گونه سختی‌ها از توانمندی بیشتری برخوردار شویم. همان‌گونه که اتّهام‌زنی و بیان سخنان زشت عدّه‌ای از افراد، ما را در موقعیت ناخوشایند و تحت فشار روانی قرار می‌دهد، همین طور دفاع گروهی دیگر با رفع آن تهمت‌ها، به ما در خروج سالم از آن موقعیت و کاهش یا مهار فشار روانی کمک می‌کند. همان گونه که افترا و تهمت موجب در هم شکستن شخصیت اجتماعی متّهم و دل‌تنگی او می‌شود، بیان حقیقت و تبرئه او از تهمت‌ها، موجب عزّت نفس و حفظ شخصیت اجتماعی و رضایت او می‌گردد؛ چرا که این رفتار (یعنی دفاع از متّهمی که به ناحق، مورد تهمت واقع شده است)، خود، نوعی از پشتیبانی به شمار می‌رود که نتیجه آن، تخلیه فشار روانی و تقویت روحی است. روشن است که اگر این اتّهام‌زدایی از طرف کسی صورت بگیرد که به خاطر او، مورد تهمت واقع شده‌ایم، اثرگذاری آن بیشتر خواهد بود و دفاع او، دلداری و تقویت بیشتری را به دنبال خواهد داشت. بنا بر این، دفاع از متّهم با ردّ اتهامات و پاسخ به نسبت‌های ناروایی که به او داده شده است، از عوامل افزایش‌دهنده توان وی برای تاب‌آوری بیشتر و بهتر در برابر سختی این موضوع است و هرچه اتّهامات، شدید‌تر باشد، دفاع هم باید قوی‌تر باشد.

در آیات فراوانی از قرآن کریم به تهمت‌ها و جسارت‌هایی که دشمنان پیامبر صلی الله علیه و اله در حقّ وی روا داشتند، اشاره شده است. آنان او را مجنون،۱ ساحر،۲ شاعر۳ و

1.. سورۀ حجر، آیۀ ۶، سورۀ مؤمنون، آیۀ ۷؛ سورۀ اعراف، آیۀ ۱۸۴؛ سورۀ سبأ، آیۀ ۴۶؛ سورۀ دخان، آیۀ ۱۲؛ سورۀ قلم، آیۀ ۵۱.

2.. سورۀ یونس، آیۀ ۲؛ سورۀ هود، آیۀ ۷؛ سورۀ ص، آیۀ ۴؛ سورۀ زخرف آیۀ ۳۰.

3.. سورۀ صافات، آیۀ ۳۶؛ سورۀ یس، آیۀ ۶۹؛ سورۀ حاقه، آیۀ ۴۱؛ سورۀ انبیا، آیۀ ۵ و سورۀ طور، آیۀ ۳۰.

  • نام منبع :
    روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
    سایر پدیدآورندگان :
    محسن عطاءالله
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22684
صفحه از 368
پرینت  ارسال به