(یا أَیُّهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِنْ رَبِّکمْ فَآمِنُوا خَیراً لَکُمْ وَإِنْ تَکفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَالْأَرْضِ وَکانَ اللَّهُ عَلیماً حَکیماً.^۱

ای مردم! آن پیامبر [موعود]، حقیقت را از سوی پروردگارتان برای شما آورده است. پس ایمان بیاورید که برای شما بهتر است. و اگر کافر شوید [بدانید که] آنچه در آسمان‌ها و زمین است، از آنِ خداست، و خدا دانای حکیم است).

سود و زیان برای موجوداتی متصوّر است که وجودشان از خودشان نیست. پس خداوند ازلی و ابدی که از هر جهت بی‌نیاز است و مالک همه موجودات است، کفر و ایمان مردم و کوشش‌ها و تلاش‌های آنها در این راه نمی‌تواند در او اثری داشته باشد؛ بلکه این انسان‌ها هستند که با پشت کردن به هدایت الهی، خود را به هلاکت می‌رسانند؛ چه این‌که اگر شخصی از روشنایی آفتاب فرار کند، از روشنایی خورشید، چیزی کم نخواهد شد، بلکه خودْ زیان دیده و از آثار زندگی‌بخش آن، محروم مانده است.

چهار. ایمنی از ضرررسانی به پیامبر۹

شتاب‌کنندگان در کفر در آیه دیگری به عنوان منافقانی که در ظاهر، اظهار ایمان می‏کردند ولی در باطن، ایمان نداشتند، همچنین یهودیانی که قرار گذاشته بودند که اگر پیامبر صلی الله علیه و اله بر طبق میلشان حکم کرد، آن را بگیرند وگرنه از او بر حذر باشند، معرفی شده‌اند و خداوند، پیامبر صلی الله علیه و اله را از اندوه بر آنان نهی فرموده است:

(یا أَیُّهَا الرَّسُولُ لا یحْزُنْكَ الَّذینَ یُسارِعُونَ فِی الْكُفْرِ مِنَ الَّذینَ قالُوا آمَنَّا بِأَفْواهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ وَمِنَ الَّذینَ هادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرینَ لَمْ يَأْتُوكَ یُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِهِ یقُولُونَ إِنْ أُوتیتُمْ هذا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا....^۲

ای پیامبر! کسانی که در کفر شتاب می‌ورزند، تو را غمگین نسازند؛ [چه] از آنان که با زبان خود گفتند: «ایمان آوردیم»، و

«جزء»، این معنا را خاطر نشان می‌سازد که این، تنها شتاب‌کنندگان در کفر نیستند که به خدا ضرر نمی‌رسانند؛ بلکه اگر جنّ و انس کافر شوند، بر دامن کبریایی او گردی نمی‌نشیند.

(إِنَّ الَّذینَ اشْتَرَوُا الْکفْرَ بِالْإِیمانِ لَنْ یضُرُّوا اللَّهَ شَیئاً وَلَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ.^۱

کسانی که ایمان را دادند و کفر را خریداری کردند، هرگز به خدا زیانی نمی‌رسانند و برای آنها، مجازات دردناکی است!).

همین تعبیر در مورد کسانی که کافر شدند و راه خدا را سد کردند و با پیامبر خدا ستیز نمودند نیز وارد شده است و آنان را از این که بخواهند با این اعمال، زیانی به خدا برسانند، مأیوس نموده است.^۲ چنانچه در جای دیگر ارتداد و واپسگرایی عدّه‌ای پس از رحلت یا شهادت پیامبر صلی الله علیه و اله را مانع از زیان رساندن به خدا بیان داشته است.^۳ ضرر نرسیدن به خدا در صورت روی‌گردانی مردم، از زبان هود علیه السلام خطاب به قومش که از دعوت او روی‌گردان شده بودند نیز با تعبیر «لا تَضُرُّونَهُ شَيْئاً» بیان شده است.^۴ شبیه این عبارت با تعبیر «لا تَضُرُّوهُ شَيْئاً» در آیه ۳۹ سوره توبه، خطاب به امتناع‌کنندگان از جهاد، بیان شده است.^۵

در تمامی آیات یادشده، این نکته بیان شده است که خداوند علاوه بر تقویت روحی پیامبر صلی الله علیه و اله موجبات تضعیف این افراد را نیز مهیّا کرده است که به همین جهت، با تقویت‌هایی که از طریق تضعیف دشمن حاصل می‌شوند نیز مناسبت دارند. امّا دلیل این امر که چرا کفر و گم‌راهی مردم، به خدا ضرری نمی‌رساند، طبق آیه زیر «مالکیت علی الإطلاق» خدای تعالی خواهد بود: