نتیجه میرسد که مشکلش کوچک است و با درک این حقیقت، آن را قابل تحمّل ارزیابی میکند.
در اوّلین جهاد تهاجمی مسلمانان در جنگ «بدر» همین عامل، به یاری مسلمانان آمد و آنها با این که شمارشان فقط ۳۱۳ نفر بود و از ابزارآلات جنگی محدودی برخوردار بودند، توانستند با روحیهای بالا بر دشمن انبوه خویش ـ که تعدادشان به هزار نفر میرسید ـ بتازند و آنان را شکست دهند. آیات ۴۳ و ۴۴ سوره مبارک انفال به این مهم پرداخته و از این معجزه الهی، این گونه خبر میدهد:
(إِذْ يُرِيكَهُمُ اللّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلاً وَلَوْ أَرَیٰکَهُم كَثِيرًا لَّفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَلَكِنَّ اللّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ * وَإِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فی أَعْيُنِكُمْ قَلِيلًا وَيُقَلِّلُكُم فی أَعْيُنِهِمْ لِيَقْضِیََ اللَّهُ أَمْرًا كَانَ مَفْعُولًا وَإِلی اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ.۱
در آن هنگام که خداوند، تعداد آنها را در خواب به تو کم نشان داد و اگر فراوان نشان میداد، مسلّماً سست میشدید و کارتان به اختلاف میکشید، ولی خداوند [شما را از شرّ اینها] سالم نگه داشت. خداوند به آنچه درون سینههاست، داناست. و در آن هنگام که با هم رو به رو شُدید، آنها را به چشم شما کم نشان میداد و شما را [نیز] به چشم آنها کم مینمود تا خداوند، کاری را که میبایست انجام گیرد، تحقّق بخشد و همه کارها به خداوند باز میگردد).
بر اساس این آیات و تفاسیر ذیل آن، خداوند، پیش از وقوع جنگ، در عالم رؤیا نیروی دشمن را به پیامبر صلی الله علیه و اله کم نشان داد. این رؤیا، رؤیای صادقی بود؛ چون واقعیت و باطن دشمنی که نگاهی دنیوی داشت۲ و سیرهاش تحقیر و کمبینی مؤمنان بود،۳ به تبع کم و بیارزش بودن متاع دنیا،۴ ضعیف و کمارزش خواهد بود.۵
1.. سورۀ انفال، آیۀ ۴۳ و ۴۴.
2.. (إِنْ هِىَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنْيَا) (سورۀ انعام، آیۀ ۲۹؛ سورۀ مؤمنون، آیۀ ۳۷. نیز، ر. ک: سورۀ جاثیه، آیۀ ۲۴).
3.. (إِنَّ هَـٰؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ) (سورۀ شعرا، آیۀ ۵۴).
4.. (قُلْ مَتَاعُ ٱلدُّنْيَا قَلِيلٌ) (سورۀ نساء، آیۀ ۷۷).
5.. تسنیم، ج۱۳، ص۲۸۲.