پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است۱. به گفته مفسّران، آیه فوق به دنبال تهدید پیامبر خدا صلی الله علیه و اله توسط بت‌پرستان مکّه نازل شده است.۲ آنها پیامبر صلی الله علیه و اله را از خشم و غضب بت‌ها بر حذر می‌داشتند، و می‌گفتند: از آنها بدگویی مکن، و بر خلاف آنها اقدام منما که تو را دیوانه می‌کنند و آزار می‌رسانند؛۳ امّا خدای تعالی در قالب استفهام انکاری، بر کافی بودن خویش نسبت به بنده‌اش تصریح و تأکید نمود تا وی با شجاعت و اعتماد کامل در برابر دشمنان مقاومت کند و از انبوه آنان و کمی همراهان، وحشت نکند.
اگر چه با توجّه به عبارت (وَيُخَوِّفُونَكَ بِالَّذِينَ مِن دُونِهِ) و آنچه در شأن نزول آن بیان شد، می‌توان جهت کفایت الهی در این آیه را مراقبت از تهدید و تحذیر دشمنان دانست، امّا اطلاق جمله بدون ذکر جنبه‌ای خاص، بیانگر بسندگی خدا در تمامی جهات و همه مهمّات زندگی خواهد بود.
ب ـ «حسب»
در قرآن کریم افزون بر ماده «کفی»، از واژه «حسب» نیز که از نظر معنا و مفهوم همانند کفایت است، برای بیان بسنده بودن خدای تعالی استفاده شده است. این ماده، دارای دو معنای اصلی است: شمارش و بسندگی.۴ این واژه در یازده آیه از آیات قرآن در معنای دوم ـ که مربوط به بحث ماست ـ به کار رفته است۵ و در هفت مورد آن از بسنده بودن خدای تعالی سخن به میان آمده است.۶
کاربردها
یادآوری بسنده بودن خدا در مواضع و جریان‌های گوناگون، به افزایش توان مؤمنان کمک نموده است که دو جریان زیر از نمونه‌های آن است.
1.. ترجمۀ تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۹۶.
2.. ر. ک: ترجمۀ مجمع البیان، ج۲۱، ص۱۸۱؛ تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۵۷.
3.. الکشّاف، ج۴، ص۱۲۹؛ الدر المنثور، ج۵، ص۳۲۸.
4.. معجم مقاييس اللغة، ج۲ ص۵۹ به نقل از دانش‌نامۀ عقايد اسلامی، ج۵، ص۴۵۷.
5.. سورۀ بقره، آیۀ ۲۰۶؛ سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۷۳؛ سورۀ مائده، آیۀ ۱۰۴؛ سورۀ انفال، آیۀ ۶۲ و ۶۴؛ سورۀ توبه، آیۀ ۵۹، ۶۸ و ۱۲۹؛ سورۀ زمر، آیۀ ۳۸؛ سورۀ طلاق، آیۀ ۳؛ سورۀ مجادله؛ آیۀ ۸.
6.. سورۀ آل عمران، آیۀ ۱۷۳؛ سورۀ انفال، آیۀ ۶۲ و ۶۴؛ سورۀ توبه، آیۀ ۵۹ و ۱۲۹؛ سورۀ زمر، آیۀ ۳۸ و سورۀ طلاق، آیۀ ۳.
