هيچ قومی را كه ايمان به خدا و روز رستاخيز دارند نمیيابی كه با دشمنان خدا و رسولش دوستی كنند، هر چند پدران يا فرزندان يا برادران يا خويشاوندانشان باشند. آنان كسانی هستند كه خدا ايمان را بر صفحه دلهايشان نوشته و با روحی از ناحيه خودش آنها را تقويت فرموده است).
اين آيه، آشكارا تقويت مؤمنانی را که میباید از دشمنان خدا و رسولش تبرّی بجویند؛ با روحی از سوی خداوند بيان میكند. تبرّی جستن از دشمنان خدا و پیامبر صلی الله علیه و اله حتّی در صورتی که از نزدیکان انسان باشند، با در نظر گرفتن این نکته که پیوند نَسَبی (پدری، فرزندی، برادری و خويشاوندی)، قویترين و پايدارترين سبب دوستیهاست،۱ کار دشواری است که با تأیید الهی آسان میشود.
مفسّران در باره اينكه منظور از «روح الهی» چيست، آرای گوناگونی دارند. برخی مقصود از آن را جبرئيل علیه السلام و گروهی قرآن دانستهاند.۲ گروهی نيز معتقدند که مقصود از آن، برهان و ادلّه عقلی است.۳ مؤلّف تفسیر المیزان، همه اين ديدگاهها را به سبب نداشتن دليلی متقن، وجوهی ضعيف شمرده است.۴ او خود معتقد است که مراد، روح الهی است که غير از روح بشری است و دارای آثار ويژهای ملازم با خوشبختی ابدی انسان است.۵ امام باقر علیه السلام نيز در تفسير «روح منه» میفرماید: «هو الإيمان»۶ كه با بيان تفسير الميزان، سازگاری دارد.۷
چهار. معیّت
از دیگر مفاهیم قرآنی دالّ بر تقویت خدا ـ پشتیبان، مفهوم «معیّت» یعنی همراهی و اجتماع میان دو چیز در زمان، مکان یا مقام است.۸ واژه «مع» در قرآن روی هم رفته
1.. تفسير راهنما، ج۱۸، ص۴۳۷.
2.. ترجمۀ مجمع البيان، ج۲۴، ص۳۰۳ (به نقل از دیگران).
3.. همانجا؛ تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۴۷.
4.. ترجمۀ تفسیر الميزان، ج۱۹، ص۳۴۱.
5.. نور الثقلين، ج۵، ص۲۶۹.
6.. امدادهای غيبی از نگاه قرآن، ص۷۳.
7.. مفردات الفاظ القرآن، ص۷۷۱.