دعای هود علیه السلام و نوح علیه السلام در جریان تکذیبگری و اتهامزنی قومشان،۱ دعای یونس علیه السلام هنگام گرفتار شدن در شکم ماهی،۲ دعای زکریا علیه السلام وقتی از بدون وارث ماندن خویش نگران شد،۳ دعای موسی علیه السلام هنگام دریافت مأموریت الهی۴ و نیز گرفتاری در شرّ ظالمان و پس از جریان کشتن یکی از فرعونیان و فرار از مصر،۵ دعای آسیه (سلام الله علیها) به هنگام گرفتار شدن در ظلم فرعون،۶ و دعای اصحاب کهف پس از پناه گرفتن در غار و فرار از جوّ بتپرستی و گناه.۷ نقل این دعاها در گرفتاریهای گوناگون و شرایط دشوار، بیانگر تأثیر و نقش دعا و نیایش با پروردگار در آسانتر شدن مشکلات و کاهش فشارهای روانیِ حاصل از آن است.
در باره نقش دعا در توانافزایی از لحاظ متعلّق و موضوع درخواست، میتوان به سه مورد اشاره نمود. مورد اوّل، دعای ساحران ایمان آورنده به موسی علیه السلام، به جهت برخورداری از صبر و بردباری در برابر شکنجههای فرعون است که در این آیه به آن اشاره شده است:
(قَالُواْ إِنَّا إِلی رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ * وَمَا تَنقِمُ مِنَّا إِلَّا أَنْ ءَامَنَّا بَايَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءَتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبرْاً وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِين.۸
1.. (وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ... * قَالَ رَبِّ ٱنصُرْنِى بِمَا كَذَّبُونِ) (سورۀ مؤمنون، آیۀ ۲۳ و ۲۶)؛ (كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنَا وَ قَالُوا مَجْنُونٌ وَٱزْدُجِرَ * فَدَعَا رَبَّهُ أَنِّى مَغْلُوبٌ فَانتَصِرْ) (سورۀ قمر، آیۀ ۱۰).
2.. (وَ ذَا ٱلنُّونِ إِذ ذَّهَبَ مُغَـٰضِبًا فَظَنَّ أَن لَّن نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَـادَىٰ فِى ٱلظُّـلُمَاتِ أَن لَّا إِلَـٰهَ إِلَّا أَنتَ سُبْحَانَكَ إِنِّى كُنتُ مِنَ ٱلظَّالِمِينَ) (سورۀ انبیا، آیۀ ۸۷).
3.. (وَ زَكَرِيَّا إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ رَبِّ لَا تَذَرْنِى فَرْدًا وَ أَنتَ خَيْرُ ٱلْوَارِثِينَ) (سورۀ انبیا، آیۀ ۸۹؛ سورۀ مریم، آیۀ ۳).
4.. (ٱذْهَبْ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ * قَالَ رَبِّ ٱشْرَحْ لِى صَدْرِى * وَ يَسِّرْ لِى أَمْرِى * وَٱحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِى * يَفْقَهُوا قَوْلِى * وَ ٱجْعَل لِّى وَزِيرًا مِّنْ أَهْلِى * هَـٰرُونَ أَخِى * ٱشْدُدْ بِهِ أَزْرِى * وَ أَشْرِكْهُ فِى أَمْرِى) (سورۀ طه، آیۀ ۲۴ ـ ۳۲).
5.. (قَالَ رَبِّ إِنِّى ظَـلَمْتُ نَفْسِى فَاغْفِرْ لِى فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ ٱلْغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ * قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَىَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِّلْمُجْرِمِينَ *... فَخَرَجَ مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ قَالَ رَبِّ نَجِّنِى مِنَ ٱلْقَوْمِ ٱلظَّالِمِينَ *... فَسَقَىٰ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰ إِلَى ٱلظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّى لِمَا أَنزَلْتَ إِلَىَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ) (سورۀ قصص، ۱۶، ۱۷، ۲۱ و ۲۴).
6.. (وَ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِينَ ءَامَنُوا ٱمْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ٱبْنِ لِى عِندَكَ بَيْتًا فِى ٱلْجَنَّةِ وَ نَجِّنِى مِن فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِى مِنَ ٱلْقَوْمِ ٱلظَّالِمِينَ) (سورۀ تحریم، آیۀ ۱۱).
7.. (إِذْ أَوَى ٱلْفِتْيَةُ إِلَى ٱلْكَهْفِ فَقَالُوا رَبَّنَا ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً وَ هَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَدًا) (سورۀ کهف، آیۀ ۱۰).
8.. سورۀ اعراف، آیۀ ۱۲۵ و ۱۲۶.