افزایش داده بود، در آیه زیر، این توجّه‌دهی نسبت به مردان و زنان درگير با مشكلات زندگی مشترک، صورت گرفته است و ضمن اميد بخشيدن به آنان، رفع شدن مشكلاتشان را در پرتو عنايت و لطف خداوند، خبر داده و آنان را به اين اميدواری، تشويق و ترغيب نموده است:^۱

(يَأَيهَّا النَّبی‏ُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتهِن... فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكمُ‏ْ فَاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُواْ بَيْنَكمُ بمَعْرُوفٍ وَإِن تَعَاسَرْتمُ‏ْ فَسَتُرضِعُ لَهُ أُخْرَی * لِيُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنفِقْ مِمَّا ءَاتَئهُ اللَّهُ لَا يُكلَّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا ءَاتَئهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا.^۲

ای پيامبر! هر زمان خواستيد زنان را طلاق دهيد، در زمان عدّه، آنها را طلاق گوييد... و اگر برای شما [بچّه‏] شير می‏دهند، مزدشان را به ايشان بدهيد و به شايستگی ميان خود به مشورت پردازيد، و اگر كارتان با هم به دشواری كشيد، [زن‏] ديگری [بچّه را] شير دهد. بر توانگر است كه از دارايی خود هزينه كند، و هر كه روزی او تنگ باشد بايد از آنچه خدا به او داده، خرج كند. خدا هيچ كس را جز [قدر] آنچه به او داده است، تكليف نمی‏كند. خدا به زودی پس از دشواری، آسانی فراهم می‏كند).

۳. تقویت «نصرت ـ ‌انتظاری»

مراد از این روش، انتظار پیروزی حق بر باطل به عنوان یکی از مصادیق وعده‌های حتمی الهی است. اگر انسان در مبارزات علمی یا عملی خود، احتمال شکست خوردن بدهد، این پیش‌بینی، خود عاملی برای ناکامی و نگرانی وی خواهد شد. لذا احساس ناتوانی به سراغش می‌آید و او را از ادامه مبارزه، باز می‌دارد. امّا در صورتی که همواره منتظر پیروزی و موفّقیت باشد و آن را قطعی بداند، این امر، موجب تقویت روحیه او می‌گردد. در نتیجه، با توان بیشتری به مبارزه خویش ادامه می‌دهد. حتی اگر در بعضی مراحل هم دچار شکست شود، با توجّه به این‌که اعتقاد دارد سرانجام، پیروزی از آن اوست، به راحتی می‌تواند با کنترل و مدیریت افکار خود،

برای رفع سختی و سبک شدن این سنگینی، بر پدیدار شدن سهولت پس از هر دشواری همراه با تأکید، دو بار تکرار شده است.^۱ چنان‌که در جای دیگر خطاب به ایشان آسان شدن کارها از جمله دریافت و ابلاغ وحی و تعلیم و عمل کردن به آن، این‌گونه وعده داده شده است:^۲

(وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَی.^۳

کارها را بر تو آسان می‌سازیم).

دو. هجرت و دوری از وطن

همچنین از این روش برای تقویت روحیه پیامبر صلی الله علیه و اله هنگامی که از زادگاه خود و پدرانش (یعنی مکّه) خارج می‌شد، به کار رفته است. دوری از این حرم امن الهی و هجرت از خانه و کاشانه ـ که از پیامدهای تلاوت آیات قرآن برای مردم و ابلاغ پیام آن به ایشان بود ـ، برای او و دیگر مسلمانانی که همراه وی و پس از ایشان هجرت نمودند، سخت و آزاردهنده بود.^۴ لذا خدای سبحان، به او اطمینان می‌دهد که زمانی این سختی تمام می‌شود و دوباره به زادگاه اصلی خود مکّه، بازخواهی گشت:

(إِنَّ الَّذِي فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَى مَعَادٍ....^۵

آن كس كه قرآن را بر تو فرض كرد، تو را به جايگاهت (زادگاهت‏) بازمی‏گرداند!).

سه. مشکلات خانوادگی

افزون بر آیات یادشده که خداوند با توجّه دادن پیامبر خدا صلی الله علیه و اله به اصل آسان شدن مشکلات و پایان‌پذیری آنها، تحمّل ایشان را در برابر سختی‌های رسالت و هجرت،