217
روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها

با دقّت در آیات به کار رفته در روش‌های خداتقویتی می‌بینیم که بیشتر آنها مربوط به قِسم دوم از گروه اوّل یعنی حوادث انسان‌ساز و سختی‌های ایجاد شده از سوی دشمنان و بدخواهان است؛ زیرا این گروه از آیات به دنبال تسلیت و دل‌گرمی بخشیدن به پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و مؤمنان پیرو ایشان است که در راه تبلیغ دین و عملی کردن احکام الهی، همواره با مخالفت‌های سردمداران کفر رو‌به‌رو بودند. دشمنان پیامبر صلی الله علیه و اله اعم از مشرکان، اهل کتاب و منافقان، همواره با ایجاد موانع و کارشکنی‌های خود تلاش می‌کردند از نفوذ دعوت وی و گسترش اسلام جلوگیری کنند؛ ولی در مقابل، خدای متعال به منظور بالا بردن توان روحی و توانمندسازی آنان در برابر این مشکلات، از دو راه، وارد شده است: یک بار با تقویت مستقیم آنان به شکل حمایت و پشتیبانی، و یک بار با تضعیف طرف مقابلشان؛ چه این که نتیجه تضعیف یک گروه، تقویت گروه مقابل او را به دنبال خواهد داشت. از این رو، روش‌های خداتقویتی در دو فصل تقویت‌های «حمایتی» و «تضعیفی»، مورد بررسی قرار خواهند گرفت.


روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
216

دشواری‌های تکالیف الهی رو‌به‌رو هستیم و از منظر دیگر، با سختی‌های حوادث و بلایا.۱

از طرفی، دشواری‌های تکالیف با توجّه به انجام دادن و ترک آنها، یا در انجام دادن بایدها (طاعت) تجربه می‌شوند یا در ترک نبایدها (معصیت). همچنان که سختی‌های حوادث با در نظر داشتن نقش و جایگاه «طبیعت» و «انسان» در ایجاد آنها، به دو بخش حوادث ناشی از قدرت طبیعت و حوادث ناشی از فعلِ انسان تقسیم می‌شوند. هر چند در نگاه واقع‌بینانه، انسان در همه این حوادث، از جمله بلایای طبیعی نقش دارد،۲ امّا در یک نگاه سطحی و ظاهربینانه، گاه بلایای طبیعی از جمله سیل، زلزله، توفان، رعد و برق، خشک‌سالی و... ـ که با مصالح و اهدافی خاص از جانب خداوند متعال در زندگی بشر وارد شده‌اند ـ، افراد را دچار سختی و گرفتاری می‌کنند و زمانی این حوادث با دخالت آشکار و مستقیم انسان حاصل می‌شود که می‌توان بارزترین نمونه آن را در قالب جنگ‌های نظامی یا روانی مشاهده نمود. پس حوادث سخت و دشوار یا طبیعی‌اند یا انسان‌ساز، و دشواری‌های تکالیف یا در انجام دادن بایدها هستند یا در ترک نبایدها.

1.. ر.ک: اخلاق‌پژوهی حدیثی.

2.. (ظَهَرَ ٱلْفَسَادُ فِى ٱلْبَرِّ وَ ٱلْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِى ٱلنَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعْضَ ٱلَّذِى عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ؛ فساد، در خشكی و دريا بخاطر كارهايی كه مردم انجام داده‏اند آشكار شده است خدا می‏خواهد نتيجه بعضی از اعمالشان را به آنان بچشاند، شايد [بسوی حق] بازگردند) (سورۀ روم، آیۀ ۴۱)؛ (وَ مَا أَصَـٰبَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَن كَثِيرٍ ؛ هر مصيبتی به شما رسد به خاطر اعمالی است كه انجام داده‏ايد، و بسياری را نيز عفو می‏كند) (سورۀ شورا، آیۀ ۳۰).

  • نام منبع :
    روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
    سایر پدیدآورندگان :
    محسن عطاءالله
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22986
صفحه از 368
پرینت  ارسال به