آیات مرتبط با روشهای خداتقویتی، بیشتر در باره سختیهای مبارزه و جنگ با مخالفان است که خود از جمله حوادث و بلایایی است که منشأ انسانی دارد؛ چرا که سختیها از یک منظر، به دو بخش سختی «حوادث» و سختی «تکالیف» تقسیم میشوند. الگوی این بخشبندی، تقسیمی است که در برخی روایات برای صفت «صبر» صورت گرفته است. از آن جا که مفهوم صبر و بردباری، تنها در موقعیتهای دشوار معنا پیدا میکند و هر جا مشقّتی برای نفسْ تصوّر نشود، صبر و شکیبایی نیز جایگاهی نخواهد داشت، از این رو میتوان تقسیمبندیهایی را که برای صبر صورت گرفته، برای سختی و مشکل نیز انجام داد. با این حساب اگر صبر از دید روایات به سه قسم: صبر در «مصیبت»، صبر بر «طاعت» و صبر از «گناه» تقسیم شده است،۱ انواع سختی نیز در این سه موقعیت، تجربه خواهند شد. البته با تأمّل در این اقسام، معلوم میشود که موقعیتهای دوم و سوم (یعنی طاعت و معصیت)، هر چند در برابر هم قرار دارند، امّا در مقایسه با موقعیت اوّل (یعنی مصیبت)، از یک سنخ هستند. در واقع، این سه موقعیّت، خود در دو گروه کلّی تکالیف (طاعت و معصیت) و حوادث (مصیبت) جای دارند. بنا بر این، در امور زندگی، از یک منظر با