163
روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها

در آیه دیگری نیز توجّه به «رجوع الی الله» و این‌که از چنگ ما بیرون شدنی نیستند، بعد از امر به صبر و بردباری، موجب دل‌گرمی ایشان گردیده است.

(فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ.۱

پس [ای پیامبر] صبر کن که وعده خدا حق است و هر گاه قسمتی از مجازات‌هایی را که به آنها وعده داده‌ایم در حال حیاتت به تو ارائه دهیم، یا تو را [پیش از آن] از دنیا ببریم [مهمّ نیست]؛ چرا که همه آنان را تنها به سوی ما باز می‌گردانند!).

و سرانجام در آیات پایانیِ سوره هود، خداوند بعد از فرمان به گفتن جمله: «هر چه در قدرت دارید انجام دهید و از هیچ کاری فروگذاری نکنید، ما هم آنچه در توان داریم انجام خواهیم داد، شما در انتظار باشید و ما هم انتظار می‌کشیم»۲ و بعد از بیان اختصاص غیب آسمان‌ها و زمین به خداوند،۳ به این نکته اشاره می‌کند که همه امور به خدا بر می‌گردد و همه کارها مربوط به اوست و او کارها را به نتیجه می‌رساند. هیچ کس تصرّف مستقل در کارها ندارد. پس کار اسلام و مشرکان نیز مربوط به خداست. در نتیجه نگران چیزی نباش: (وَ إِلَیهِ یرْجَعُ الْأَمْرُ کلُّهُ).۴

1.. سورۀ غافر، آیۀ ۷۷.

2.. (وَ قُل لِّلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ ٱعْمَلُوا عَلَىٰ مَكَانَتِكُمْ إِنَّا عَامِلُونَ * وَ ٱنتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ) (سورۀ هود، آیۀ ۱۲۱ و ۱۲۲).

3.. (وَ لِلَّهِ غَيْبُ ٱلسَّمَاوَاتِ وَ ٱلْأَرْضِ) (سوره هود، آیۀ ۱۲۳).

4.. سورۀ هود، آیۀ ۱۲۳.


روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
162

در سوره‌های مبارک صافّات، طور و قلم نیز با بیان عباراتی همچون: (فَتَوَلَّ عَنهْمْ حَتی‏ حِينٍ * وَأَبْصِرْهُمْ فَسَوْفَ يُبْصِرُونَ)،۱(قُلْ تَرَبَّصُواْ فَإِنیِّ مَعَکم مِّنَ الْمُترَبِّصِین)۲ و (فَسَتُبْصِرُ وَیبْصِرُونَ * بِأییکمُ الْمَفْتُونُ)۳ در کنار تهدید کافران و افترا زنندگان، از روش انتظار عذاب الهی استفاده شده است.

افزون بر آیاتی که گذشت، در گروهی از آیات از رجوع و بازگشت همه به خدا سخن به میان آمده است. این آیات نیز در مقام زنده نگه داشتن امید و انتظار فرجام انسان‌ها بویژه دشمنان است. در سوره لقمان، توجّه به رجوع همه انسان‌ها از جمله کفّاری که موجب اندوه پیامبر صلی الله علیه و اله شده‌اند به سوی خداوند، باعث دلداری ایشان شده است:۴

(وَمَن كَفَرَ فَلَا يَحْزُنكَ كُفْرُهُ إِلَيْنَا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ.۵

و کسی که کافر شود، کفر او تو را غمگین نمی‌سازد. بازگشت همه آنان به سوی ماست و ما آنها را از اعمالی که انجام داده‌اند [و نتایج شوم آن]، آگاه خواهیم ساخت. خداوند به آنچه درون سینه‌هاست آگاه است).

از مقدّم شدن کلمه «إِلَینا» بر کلمه «مَرجِعُهُم»، استفاده می‌شود که تنها مرجع اوست و از کلمه «مرجع» نیز استفاده می‌شود که مبدأ هم اوست؛ زیرا «مَرجع»، یعنی رجوع به آن چیزی که در آغاز بوده است. به علاوه «إِلَینا مَرجِعُهُم» جمله اسمیه و نشانه قطعی و حتمی بودن معاد است.۶

1.. (از آنها (كافران‏) روی بگردان تا زمان معيّنی، و آنان را بنگر كه خواهند ديد) (سورۀ صافات، آیۀ ۱۷۴ و ۱۷۵). این مضمون در آیات ۱۷۸ و ۱۷۹ همین سوره، تکرار شده است.

2.. (بگو: منتظر باشید كه من [نیز] با شما از منتظرانم) (سورۀ طور، آیۀ ۳۱).

3.. (و بزودی تو می‏بینی و آنان نیز می‏بینند، كه كدام یک از شما مجنون‌اند!) (سورۀ قلم، آیۀ ۵ و ۶). «مفتون» اسم مفعول از «فتنه» به معنای ابتلاء، و در اینجا به معنای ابتلای به جنون است (تفسیر نمونه، ج‏۲۴، ص۳۷۲).

4.. التحریر و التنویر، ج‏۲۱، ص۱۲۰.

5.. سورۀ لقمان آیۀ ۲۳.

6.. تفسیر نور، ج‏۹، ص۲۷۶.

  • نام منبع :
    روش‌های توان‌افزایی در سختی‌ها
    سایر پدیدآورندگان :
    محسن عطاءالله
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 22795
صفحه از 368
پرینت  ارسال به