پیشگفتار
از اهداف اساسی «پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامیِ» پژوهشگاه قرآن و حدیث، پژوهش در آموزههای روانشناختی قرآن کریم است. قرآن کریم به عنوان مهمترین منبع هدایت، هر چند در ظاهر، ادبیاتی عرفی و قابلفهم برای عموم دارد، امّا در عمقِ خود، دارای مبانی نظری و علمی است. اقدامی که باید صورت پذیرد، کشف این مبانی نظری و تئوریزه کردن آنهاست. این کار، در راستای نهضت تولید علم و گامی به سوی نظریهپردازیِ مبتنی بر منابع اسلامی و اسلامی کردن علوم انسانی است.
از موضوعات مهم زندگی، مشکلات و گرفتاری آن است که گونههای مختلفی دارد و هنگام وقوع، انسان را دچار ضعف و ناتوانی میکند و از اقدام صحیح، باز میدارد. این مسئله، در قرآن کریم مورد توجّه قرار گرفته است. خداوند متعال در دورههای مختلف، اولیای دین و اهل ایمان را با روشهای متفاوت در برابر مشکلات، توانمند ساخته است. با توجّه به این که قرآن کریم، کتاب زندگی برای همه انسانها در همه دورانهاست، لازم بود که این آموزهها استخراج و طبقهبندی شوند. بدین منظور، جناب حجّة الاسلام آقای محسن عطاءاله، عهدهدار این پژوهش شدند. تدوین نخست این اثر به عنوان پایاننامه نامبرده عرضه شد و پس از آن با توجّه به روشن شدن برخی نواقص و گشوده شدن دریچههای نو، تجدید نظر در بررسی اوّلیه، در دستور کار قرار گرفت. این مرحله، حدود یک سال به درازا کشید. اینک حاصل این پژوهش در اختیار شماست.
این اثر میتواند از سویی به غنای علم در حوزه بهداشت و سلامت روان کمک کند و منشأ طراحی روشهای مقابله با استرس و تدوین مداخلات اسلامی گردد؛ و از سوی دیگر، به عموم مردم در توانمندی در برابر مشکلات، یاری رساند.