99
سرّ دلبری

شاید با کمی‌ تأمّل، تصدیق خواهیم کرد که در هر شرایط، جبران نیکوکاری دیگران و تشکّر از خدمات آنان به عنوان یک وظیفة اخلاقی و انسانی، امکان‌پذیر و لازم است؛ اگرچه فرد نیکوکار، ناشناس باشد. یعنی اگر فرد نیکوکار، گم‌نام و مجهول است، قدر‌دانی از احسان او نیز می‌تواند به صورت ناشناس صورت گیرد، به این امید که فرد نیکوکار از آن آگاه شود و روحیة او را در انجام دادن روش پسندیده‌اش تقویت کند و یا نتیجة این تشکّر و اقدام تلافی‌جویانه را در جهان آخرت ببیند، بی‌آن که انتظار چنین پاداشی را داشته باشد. بنا بر اين، باید کوشید توجیه‌ها و بهانه-های گوناگون، ما را از سپاس‌گزاری از نیکوکاران باز ندارد؛ زیرا با این کار، علاوه بر نگاه داشتن خود از ابتلا به رذایل اخلاقی، در گسترش نیکوکاری هم مؤثّر بوده‌ایم.

۱۰. بي رغبتي نسبت به دارايي‌هاي ديگران

گفتیم که عزّت نفس و بندة زر و سیم نبودن نیز محبّت‌آفرین است. با این خویِ زیبا، عزّت نفس انسان حفظ می‌شود و افراد بهره‌مند از مواهب دنیوی نیز مال و ثروت خود را در امان می‌بینند و احساس نگرانی در بارة آن اموال ندارند و با همنوعان و نزدیکان خود راحت‌تر ارتباط برقرار می-کنند. امام علي علیه السلام می‌فرماید:
تَحَبَّب إِليَ النّاسِ بِالزُّهدِ في ما أَيديهِم تَفُز بِالمَحَبَّةِ مِنهُم.۱
با بي‌رغبتي به آنچه مردم از آن بهره‌مندند، به آنان محبّت كن تا دوستي‌شان را به دست آوري.

1.. غررالحكم: ح ۴۵۰۶.


سرّ دلبری
98

دو. نيکوکاريِ پنهاني

اگر نیکی و خدمت انجام شده به صورت گم‌نام انجام شود، جبران لطف و احسان و قدردانی از او دشوار خواهد بود. گرچه این قبیل نیکوکاری در نزد خداوند، مطلوب‌تر و پاداشش بیشتر است.

سه. کوچک‌انگاری احسان

یکی از عوامل عدم قدردانی از نیکوکاری، مهم به نظر نیامدن آن و یا کوچک و ناقابل شمردن آن از سوی کسی است که از آن نیکی، بهره‌مند شده است. به عبارت دیگر، اگر فردی که نیکی و خدمت واقع شده نسبت به او بوده است، آن خدمت را کاری پیش پا افتاده تلقی کند و مهم نداند، به سادگی از کنار آن عبور مي‌کند و همنوع نیکوکار خود را سزاوار سپاس‌گزاری نخواهد دانست و به این دلیل، برای سپاس‌گزاری از او اقدامی نخواهد کرد.

چهار. ضعف یا بیماری اخلاقی

عامل چهارم وقتی است که انسانی که به او نیکی شده، از سلامت نفس برخوردار نباشد و به غرور و تکبّر گرفتار باشد. این انسان‌های بیمار، با این که در دل خود عمل واقع شده را خدمتی در حق خود می‌دانند، امّا به خاطر صفت رذیلة غرور و تکبّر، حاضر به سپاس‌گزاری و جبران آن نیستند. غرور و خودخواهیِ این افراد باعث می‌شود که نیکی انجام شده را جزء وظایف فرد نیکوکار به شمار آورند و به اين بهانه، از قدردانی و جبران آن، شانه خالی کنند.

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11091
صفحه از 111
پرینت  ارسال به