بنا بر اين، ناتوانی از تشکّر زبانی همراه با تبسّم و نگاه محبّت‌آمیز می‌تواند نشانة پایین بودن درجة خردمندی و بصیرت آدمی باشد و کمترین اثرش این است که انگیزة گل نوع‌دوستی و خیرخواهی را در اندیشة نیکوکاران می‌خشکاند و یا پژمرده می‌سازد. چه بسیار سالخوردگانی که با دعای خیر خود، جوانان نیکوکاری را که به نوعی آنان را یاری می‌رسانند، بدرقه مي‌کند و آنها را در پایبندی به سیرة نیکویشان مصمم‌تر می‌سازند.

ب ـ مقابله به مثل

یکی دیگر از شیوه‌های قدردانی، مقابله به مثل نیکی دیگران است. این روش هنگامی که توان جبران نیکی همنوع وجود داشته باشد، بسیار شایسته و سزاوار است. البته مقابله به مثل به معنای انجام دادن همان کار نیک در قبال فرد نیکوکار نیست؛ بلکه به معنای انجام دادن کاری نیک به قصد تلافی نیکی فرد نیکوکار است. این عمل تلافی‌جویانه، گاهی نیازمند ذوق بسیار و با استفاده از فرصت‌ اندکی که در برخورد با فرد نیکوکار دست می‌دهد خواهد بود. برای مثال، اهداي خودکاری که در جیب داریم یا پرداخت کرایه یا بلیط کسی که جای خود را در اتوبوس به ما داده و یا تقدیم کارت شخصي خود برای مراجعه به هنگام لزوم، پاسخی قدرشناسانه به احسان او خواهد بود.
امام سجاد علیه السلام فرموده است:
حقّ كسى كه به تو نيكى مى‌كند، اين است كه از او تشكّر كنى و نيكي‌اش را به زبان آورى و از وى به خوبى ياد كنى و ميان خود و خداوند عزوجل برايش خالصانه دعا

نظر، نسبت به تکرار نیکوکاری خود تشویق می‌شود؟ آیا این جامعه نیست که در تربیت افرادِ همان اجتماع، نقش مؤثّر ایفا می‌کند؟
امّا کمترین و ساده‌ترین قدردانی را می‌توان تشکّر زبانی و یا اهدای یک نگاه محبّت‌آمیز و لبخندی دلنشین به فرد نيکوکار دانست. البته باید گفت که قدرناشناس‌ترین انسان‌ها هم کساني هستند که از اين قدردانيِ زبانی و نگاه محبّت‌آميز و لبخند دلنشين، بُخل‌ بورزند.

روش‌های سپاس‌گذاري

برای سپاس‌گزاري از فرد نيکوکار،‌ روش‌های گوناگونی متصوّر است. برخی از مهم‌ترین روش‌ها عبارت‌اند از:

الف ـ تشکر زبانی

همان‌گونه که اشاره شد، کمترین مرتبة قدردانی از نیکی دیگران، تشکّر زبانی از آنان است. عدم تشکّر از لطف همنوع می‌تواند نشانة برخی رذایل اخلاقی باشد و یا دست کم، از غفلت او حکایت می‌کند. کسی که از ولی نعمت خود سپاس‌گزاری نمی‌کند، خدا را شکر نگفته،^۱ و راه خیر را مسدود ساخته است. امام صادق علیه السلام در بیانی زیبا می-فرماید:
خدا قطع کنندگان راه نیکی را لعنت کند، و آن، کسی است که به وی خوبی شود، امّا او شکرگزار نباشد، در نتیجه، نیکوکار را از نیکی دوباره به دیگران باز می-دارد.^۲