83
سرّ دلبری

خوب و قابل اطمینان به شمار آوَرَد؛ در مشکلات بر او تکیه کند و در دوراهی‌های زندگی، او را مشاور و امین خود قرار دهد.
توضیح آن که خیرخواهی با انواع گوناگون آن ـ که غالباً در قالب تذکّر، نهی، نصیحت و یا مخالفت نمایان می‌شود ـ نوعی محدودیت و دخالت در امور شخصی تلقّی می‌شود. از آن جا که طبع آدمی با محدودیت، سرِسازگاری ندارد و دخالت دیگران را بر نمی‌تابد، ناخرسندی و دلخوری اوّلیه به دنبال می‌آوَرَد. همین امر، کدورت فردی را که نسبت به او خیرخواهی صورت گرفته، فراهم می‌آورد؛ امّا آن گاه که نتیجه مطلوب توجّه به خیرخواهی مشاهده شد و یا با خسارت و زیان ناشی از بی‌توجّهی به خیرخواهی روبه رو گردید، درخواهد یافت که فرد خیرخواه، خوبیِ او را خواستار بوده است. بنا بر این، شایستة دوستی و اعتماد است و می‌توان او را به عنوان دوستی همراه و مشاوری امین شناخت.
به هر تقدیر، توجّه به خیرخواهی‌های دوستداران در بسیاری موارد، نتیجه مطلوب دارد و آدمی را از خطا و یا زیانی آگاه می‌سازد. همچنین پس از مدّتی، فرد را شیرین‌کام مي‌کند و به فراموشی سپرده شدن تلخی زودهنگامِ زمانِ خیرخواهی مي‌انجامد.
امام علی علیه السلام برای تشویق خردمندان نسبت به توجّه به خیرخواهیِ دوستان خالص می‌فرماید:
مَرارَةُ النُّصحِ أَنفَعُ مِن حَلاوَةِ الغِشِّ.۱
تلخیِ خیرخواهی، سودمندتر است از شیرینی کم گذاشتن از دوستی [و اين، تأیید خلاف واقع کردن است].
بر این اساس، خیرخواهی، یکی از ویژگی‌های بسیار مهم دوست خوب

1.. عیون الحکم و المواعظ: ص ۴۸۹.


سرّ دلبری
82

امام باقر علیه السلام نیز می‌فرماید:
یَجِبُ لِلمُؤمِنِ عَلی المُؤمِنِ النَّصیحَةُ.۱
بر مؤمن، واجب است که خیرخواه مؤمن باشد.
اميرمؤمنان علیه السلام نهی و تذکّر در برابر خطاها را نشانة محبّت و دوستی مي‌داند و می‌فرماید:
مَن أَحَبَّکَ نَهاکَ.۲
هرکس دوستت دارد، تو را [از خطاها] باز می-دارد.
بنا بر این، یکی از راه‌های شناخت افراد، چگونگیِ عکس العمل آنان به هنگام صدور رفتار ناپسند از دوستشان است. بی‌گمان، کسی که در برابر اشتباه دوست خود سکوت مي‌کند و یا وي را تأیید می‌کند، دوستدار او نیست و شایستة ایجاد یا تداوم دوستی نیست. او دانسته یا ندانسته، خیر دوست خود را نخواسته است و در برابر اشتباهاتش موضع‌گيري نکرده است.

تأثیر خیرخواهی

تجربه نشان داده است که کراراً خیرخواهیِ عملی در آغاز، رنجش خاطرِ طرف مقابل را به دنبال دارد؛ امّا اگر با روشی صحیح و همراه با رعایت حرمت و کرامت نفس او انجام شود، پس از زمان کوتاهي، تأثیر مثبت خود را در دل کسی که نسبت به او خیرخواهی صورت گرفته است، خواهد گذاشت و موجب خواهد شد که آن فرد، دوست خیرخواه خود را دوستی

1.. همان: ح ۳.

2.. منتخب میزان الحکمة: ج۱ ص۲۲۴ ح ۱۳۲۴.

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10826
صفحه از 111
پرینت  ارسال به