67
سرّ دلبری

آنچه گذشت، مهم‌ترین رفتارهايی بود که تأثیر مستقیم در ایجاد محبوبیت در جامعه و توفیق برقراری ارتباط پایدار با اطرافیان و رهایی از احساس تنهایی خواهد داشت. البته بی‌تردید رفتارها و صفات اخلاقیِ پسندیدة دیگري نیز در کسب محبوبیت در جامعه، اثرگذار است و به هر میزان که سجایای پسندیده در عمل و رفتار آدمی، بیشتر تجلّی یابد، محبّت اطرافیان نیز بیشتر مي‌شود و انگیزة آنان به ایجاد رابطة پایدار، افزایش می‌یابد. امّا آنچه مسلّم است این که بین تحکیم روابط بین فردی و افزایش صمیمیت و دوستی با رفتارهای اخلاقی و ارزشی، رابطه‌ای مستقیم برقرار است و بی‌گمان، منافع پایبندی به ارزش‌های اخلاقی و انسانی در رفتارهای اجتماعی و یا اهمال و بی توجّهی به آن اصول اخلاقی، به خودِ انسان بازگشت می‌کند. نمودار ذیل، پیامد نهایی انواع رفتارهای انسان با همنوعانش را نشان‌ می‌دهد:


سرّ دلبری
66

آنچه را برای خود می‌پسندی، برای دیگران بپسند و آنچه را برای خود نمی‌پسندی، برای دیگران هم نپسند.۱
بنا بر این، اگر دوست داریم که اطرافیان به ما احترام بگذارند و نزد دیگران، ما را تحقیر و سرزنش نکنند، ما نیز باید به دیگران احترام بگذاریم و از تحقیر و سرزنش آنان خودداری کنیم. همچنین اگر دوستدارِ آنیم که به هنگام سختی و ناکامی‌های زندگی، دیگران ما را درک کنند، در چنين شرايطي، نسبت به درک اطرافیان خود کوشا باشیم.
امّا پیامد انصاف، چیزی نیست جز آنچه ما در این نوشتار به دنبال آن بوده‌ایم. به نظر می‌رسد بر این که رعایت انصاف در افزایش محبوبیت اجتماعی و تحکیم پیوند دوستی و مودّت، نقش مستقیم ایفا می‌کند، تردیدی وجود نداشته باشد؛ زیرا همان گونه که بیان شد، هر انسانی از رفتار منصفانه، خشنود می‌شود و به همین جهت، انسان منصف را نیز دوست خواهد داشت و برقراری ارتباط و تعامل دوستانه با او را مغتنم می‌شمارد. این پیامدها در بیانات پیشوایان دینی نیز مورد تأیید قرار گرفته است. از جملة این سخنان می‌توان به کلام امیرمؤمنان علیه السلام اشاره کرد. در بیانات این امام بزرگوار، الفت یافتن قلب‌ها،۲ افزایش تعداد دوستان۳ و دوام دوستی‌ها،۴ از آثار انصاف دانسته شده است.

1.. ر.ک: محاسن برقی: ج ۲ ص ۵۹۵ ح ۱۱۴ والکافی: ج ۲ ص ۱۶۹ ح ۲.

2.. الإِنصافُ یؤلِّفُ القُلوبَ؛ انصاف، دل‌ها را الفت مى‌بخشد (غرر الحكم: ح ۱۱۳۰، منتخب میزان الحكمة: ص ۱۲۱۶ح ۶۱۰۳).

3.. بِالنَّصفَةِ یكثُرُ المُواصِلونَ؛ انصاف داشتن، باعث افزایش دوستان مى‌گردد (نهج البلاغة: حكمت ۲۲۴، منتخب میزان الحكمة: ص ۱۲۱۶ ح ۶۱۰۵).

4.. بِالنَّصفَةِ تَدومُ الوُصلَةُ؛ با رعایت انصاف است كه پیوندها دوام مى‌یابند (غرر الحكم: ح ۴۱۹۰، منتخب میزان الحكمة: ص ۱۲۱۶ ح ۶۱۰۴).

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11149
صفحه از 111
پرینت  ارسال به