نتیجه آن که هر انسانی در رفتارهای اختیاری خود، بايد به گونه‌ای عمل کند تا هم احترام خود حفظ شود و هم کرامت نفس دیگران پاس داشته شود.
اکنون این پرسش به ذهن می‌رسد که راه‌کار پاسداری از کرامت نفس انسان کدام است؟ آیا می‌توان راه‌کاری اجرایی ترسیم نمود که با آن، حرمت انسان‌ها پاس داشته شود و کرامتشان حفظ گردد؟
نگارنده بر این باور است که تواضع و فروتنی، یکی از مهم‌ترین راه‌کارهای عملیاتی در جهت حفظ کرامت نفس انسان در حوزة رفتارهای اجتماعی است.

لزوم فروتنی در برابر همنوعان از منظر متون دینی

به طور کلّی انسان‌ها می‌توانند نسبت به یکدیگر دو نوع فضیلت و برتری داشته باشند: برتری‌های باطنی يا واقعی؛ برتری‌های روبنایی یا غیر واقعی. برتري‌های ظاهری، برتری‌هایی هستند که در دنیا به راحتی قابل شناسایی‌اند و با کمترین تحقیق یا توجّهی حاصل می‌شوند. این نوع برتری‌ها (مانند: برتری علمی، برتری از حیث جاه و مقام اجتماعی و برتری مالی و برتری ظاهری)، حقیقی نیستند و لزوماً کمال حقیقیِ انسانی را ارتقا نمی‌دهند. چه بسیار عالمان و اندیشمندانی که از انسانیت، بویی نبرده‌اند و چه بسیار صاحبان جاه و ثروت که با کمالات انسانی، فرسنگ‌ها فاصله‌ دارند.
امّا برتریِ باطنی ـ که در واقع، برتری حقیقی است ـ ، با معیارهای دنیوی، قابل شناسایی نیست و تنها خداوند، از حقیقت آن آگاه است. این

گران‌بهاترين سرماية آدمی، انسانيت و حرمت نفس اوست. كرامتي كه خدا آن را عطا فرموده و به رسميت شناخته است و تحت هيچ شرايطي، حتّی به خود شخص، اجازه نداده است که حرمت نفس خود را ناديده بگيرد و يا آن را پايمال سازد. در نتیجه، کسی که در تعاملات اجتماعی‌اش کرامت نفس همنوعان خود را محترم مي‌شمارد و آنان را مورد تکریم قرار می‌دهد، یکی از مهارت‌های مهم جذّاب بودن و محبوب واقع شدن را در خود ایجاد کرده است.
اين كه انسان، موجودي گرامي است و از كرامت برخوردار است، اصلي است كه مورد اتفاق نظر همة اندیشمندان علوم انسانی و به طور کلّي، مورد تأیید بشریت است و کسی آن را انکار نکرده است. خواست فطرت همة افراد بشر این است که دست کم، حرمت و کرامت نفسشان پاس داشته شود و پایمال نگردد. میل به حفظ حرمت نفس از آن روست که در آفرینش، این میل در ضمیر انسان نهاده شده و از آغاز با این میل درونی، سرشته شده است. نشانة این میل درونی و گرایش فطری، آن است که کودکان خردسال و غیرممیّز نیز بی‌حرمتی را بر نمی‌تابند و با اشک خود نسبت به آن اعتراض می‌کنند.
در این میان، نخستین کسی که آدمی را گرامی داشت، ذات مقدّس پروردگار بود و بنده‌اش را هم تکویناً و هم تشریعاً تکریم کرد. گرامي بودن انسان در نزد خدا موجب شد که خداوند با او به گونه‌اي رفتار نمايد تا همگان بر جايگاه بلندش در نزد پروردگار آگاه شوند و وجودش آنچنان محترم شمرده شد كه حرمتش به عنوان حقّي طبيعي بر همگان، فرض و واجب گرديد و كسي مجاز به حرمت‌شكني او دانسته نشد.