43
سرّ دلبری

همدمي با مردم را جويا شدم، آن را در خوش‌خويي يافتم.
و سرانجام در بیان دیگری، خُلق نیکو را جلب کنندة دوستی می‌داند و می‌فرماید:
حُسنُ الخُلُقِ مَجلَبـَةٌ لِلمَوَدَّةِ.۱
اخلاق نيك، جلب كنندة دوستي است.
اکنون این پرسش به ذهن می‌رسد که مؤلّفه‌های حُسن خُلق یا خُلق نیکو که در ایجاد، تقویت و تحکیم روابط بین همنوعان مؤثرند کدام‌اند؟ کدام ویژگی اخلاقی و رفتاری می‌تواند در دستیابی به این مهم، بیشترين یاری را برساند؟ آیا برای محبوبیت در جامعه باید همة ويژگي‌هاي اخلاقی را به نحو اکمل، در خود ایجاد کرد؟
در ادامه، مهم‌ترین مهارت‌های اخلاقیِ لازم در کسب محبوبیت را بیان خواهیم کرد.

۱. فروتني

يكي از معيارهاي كليديِ اخلاقي بودن رفتارهاي انسان، محترم شمردن اصل «كرامت انساني» است. بر اساس این اصل، رفتاری پسنديده خواهد بود كه در آن، اصل كرامت انساني رعايت شده باشد و حرمت نفس محترمی پايمال نگردیده باشد. از این رو، رفتاري كه در آن كرامت فرد يا نفس محترمی از انسان‌ها مورد تعرض قرار گيرد و پايمال شود، پسنديده نيست و فاقد ارزش اخلاقي خواهد بود. اين بدان جهت است كه

1.. الكافی: ج ۱ ص ۲۷ ح ۲۹.


سرّ دلبری
42

عمل به آنها کوشا بود.
بی‌شک اخلاق پسندیده و رفتار نیک و انسانی را باید به عنوان اصول راهبردی در برقراری ارتباط با همنوعان خود به شمار آورد؛ چرا که تنها در سایة خوش‌رفتاری است که اطرافیان به ایجاد رابطة صمیمی و یا تحکیم دوستی‌ با ما رغبت می‌ورزند. قرآن کریم راز جذّابیت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله را ـ که باعث شده بود مردم، همواره پروانه‌وار گرد او طواف کنند و او را چون نگین انگشتری در میان خود بگیرند ـ در اخلاق نیکو و برخورد ملايم ايشان با مردم می‌داند و می‌فرماید:
(فَبِمَا رَحمَةٍ مِنَ اللهِ لِنتَ لَهُم وَ لَو كُنتَ فَظَّاً غَليظَ القَلبِ لَانفَضُّوا مِن حَولِكَ.۱
پس به خاطر رحمتي كه از سوي خداوند، شامل حال تو شده است، با آنها ملايم شده‌اي و اگر با آنها تندخو بودي، حتماً از گرد تو پراكنده مي‌شدند(.
امام علی علیه السلام نیز در خصوص تأثیر خوش‌رفتاری در اطرافیان و دوستان می‌فرماید:
في حُسنِ المُصاحَبَةِ یَرغَبُ الرِّفاقُ.۲
اثر همنشینیِ نیک، ترغیب دوستان به تحکیم روابط است.
امام صادق علیه السلام نیز راز موفّقیت در ایجاد ارتباط پایدار با همنوعان را در اخلاق نیک می‌داند و می‌فرماید:
طَلَبتُ صُحبَةَ النّاسِ فَوَجَدتُها فِي حُسنِ الخُلُقِ.۳

1.. آل عمران: آیه ۱۵۹.

2.. غرر الحكم: ح ۵۱۳۰.

3.. مستدرك الوسائل: ج ۱۲ ص ۱۷۴ ح ۱۳۸۱۰.

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10841
صفحه از 111
پرینت  ارسال به