در پایان، لازم است اشاره شود که ما در این پژوهش، در صدد تبیین جاذبههای عمومی با رویکردی کلّی هستیم. اگر با نگاه دقیقتر به اقدامات جاذبهآفریني که کلیدهای ارتباطی به شمار میآیند، بنگریم، خواهیم دید که برخی جاذبهها ـ که در نگاه کلّی جاذبه بهشمار میروند ـ ممکن است برای گروهی خاص جاذبه به شمار نیایند و یا از نظر شرعی و اخلاقی، تحصیل آنها جایز نباشد، و یا برخورداری از آنها برای گروهی دیگر در اولویت نباشد. از این رو برای گروهها و اصناف خاص (مانند: جوانان، بانوان و یا کهنسالان)، برخی اقدامات جاذبهآفرین، متفاوتاند و اولویتها تغییر میکنند. لذا چون تبیین جاذبههای ارتباطی برای صنوف و افراد خاص، نیازمند پژوهشی مستقل است، در این اثر، تنها به رویکردِ عمومی آن بسنده ميکنیم.
انواع جذّابیتها۱
برخی از روانشناسان اجتماعی دریافتهاند که سه عامل مهم در جاذبة بین فردی وجود دارد. این عوامل، عبارت اند از: جذابیت جسمانی، مجاورت و مشابهت. آنان بر این باورند که جذابیت جسمانی و مجاورت در مراحل آغازین رابطه، تعیینکنندهتر اند، مشابهت، تنها عامل بسیار مهم در حفظ یک رابطة درازمدّت و استمرار بخشیدن به آن رابطه است.۲
به نظر میرسد بر اساس آموزههای دین مبین اسلام، عوامل این جاذبهها، بیش از سه عامل ياد شدهاند. عواملی که میتوان در ایجاد و