93
سرّ دلبری

که در ایجاد یا تحکیم روابط دوستی، اثرگذار است.
دیگر آن که انگیزة همنوعان بویژه فرد نیکوکار را در نیکی و احسان به همنوعان تقویت می‌نماید. در این راستا امام عسکری علیه السلام بهترین دوست را کسی می‌داند که قدردان محبّت دوستان خویش است و خوبی-های آنها را نادیده نمی‌گیرد:
خَيرُ إِخوانِكَ مَن ... ذَكَرَ إِحسانِكَ إِلَيهِ.۱
بهترين برادر تو آن کسی است كه نيكي تو را به ياد آورد. [و فراموش نكند].
فرض کنید داخل مترو نشسته‌اید. در یکی از ایستگاه‌ها فرد سال‌خورده‌ای وارد می‌شود. شما با دیدن او که به زحمت راه می‌رود، برمي‌خيزيد و جای خود را به او می‌دهید. او بدون این که به شما توجّهی کند و یا از شما تشکر نمايد و یا برای شما دعا کند، بر صندلی شما مي‌نشيند و از یک تبسّم، یا نگاه محبّت‌آمیز به شما نیز دریغ می‌کند. اکنون رفتار این فرد را با فرد دیگری که پس از احسان شما، علاوه بر سپاس‌گزاری، برایتان از خداوند طلب خیر می‌کند، مقایسه کنید. رفتار این دو در وجود شما چه تأثیری خواهد گذاشت؟
حتّی اگر رفتارتان فقط برای خشنودی خدا باشد، رفتار فرد سپاس‌گزار،‌ شما را بیشتر تشویق خواهد کرد تا احسان خود را در بارة دیگران نیز تکرار کنید. حال تصوّر کنید اگر فرد نیکوکاری که جای خود را به فرد سال‌خورده داده، نوجوانی باشد که تازه وارد اجتماع شده، در اين صورت، رفتار این دو نفر در وجود او چه تأثیری خواهد گذاشت؟ در کدام فرض، نوجوان مورد

1.. بحار الأنوار: ج ۷۵ ص ۳۷۹.


سرّ دلبری
92

بین دو طرف افزایش مي‌دهند و تحکیم روابط را به ارمغان می‌آ-ورند؛ امّا محصور نکردن خود در سنّت‌های متعارف اجتماعی و استفاده از روش اشاره شده در اهدای هدیه، ما را به تأثیر شگرف محبّت‌آفرین آن، بیشتر آگاه می‌سازد.

۹. قدردانی از نیکی دیگران

حرمت و عزّت نفس، آدمی را به جبران نیکی دیگران فرا می‌خواند. انسانی که از عزّت نفس بالا برخوردار است، فارغ از این که دیندار باشد یا نباشد، به دنبال جبران احسان دیگران بر خواهد آمد. هنگامی که به عزّت نفس، دیانت نیز افزوده شود، انگیرة جبران، تقویت مي‌شود و فرد را در انجام دادن آن، مشتاق‌تر می‌سازد. قرآن کریم نیز آدمی را به عمل به این سیره فرا می‌خواند و در آیه‌ای، به این مهم تصریح مي‌کند و با یک پرسش، وجدان بیدار انسان‌ها را به جبران خوبی‌های همنوعان فرامی‌خواند و می‌فرماید:
(هَلْ جزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسان‏.۱
آيا پاداش نيكى، جز نيكى است؟)
.
قدردانی و جبران نیکی همنوعان، حتّی با ساده‌ترین روش آن، دو اثر نیکو به ارمغان خواهد آورد: نخست آن که یک صفت حسنه در نفس کسی که قدردان است، پایه‌ریزی مي‌کند، سلامت نفس او را موجب می‌شود،۲ غرور و تکبّر را از او دور می‌سازد و جاذبه‌ای در وجود او می‌آفریند

1.. الرحمن: آیۀ۶۰.

2.. امام حسن علیه السلام : اللُّؤُمُ أَن لاتَشکُرَ النِّعمَةَ (منتخب میزان الحکمة: ج ۲ ص۵۴۶ ح ۳۳۴۴).

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10881
صفحه از 111
پرینت  ارسال به