بود و آن کس که این اصل را در عمل رعایت می‌کند، محبوب‌تر و مجذوب‌تر است؛ امّا اگر حرمت نفس انسانی نادیده گرفته شود و عزّت نفس یکی از طرفین توسط دیگری پایمال شود، تردیدی در زوال آن رابطه نباید داشت و هرگز نمی‌توان به استمرار آن امیدوار بود. هر رفتاری که در آن، این اصل رعایت شده باشد، علاقة طرف مقابل را تشدید خواهد کرد و هر رفتاری که این اصل در آن رعایت نشده باشد، مورد پسند واقع نمی‌شود و نتیجه‌ای جز انزجار و تنفّر نسبت به انجام دهندة آن به دنبال نخواهد داشت.
تأثیر شگرف احترام نسبت به همنوعان در ایجاد الفت و صمیمیت باعث شده است تا اغلب توصیه‌های معصومان علیهم السلام ـ که در بیان آداب برقراری رابطه با همنوعان وارد شده ـ به منظور رعایت این اصل باشد. البته رعایت احترام همنوع، گاهی در رفتارها و آدابی به ظاهر کوچک و پیش پا افتاده نمايان مي‌شود. يکي از مصادیق احترام به ديگران گوش کردن به سخن کسی است که با تو سخن می‌گوید. این رفتار، محبّت شنونده را در دل گویندة سخن، بیشتر می‌کند و در مقابل، بی‌توجّهی به سخن متکلّم ـ که در حقیقت بی‌احترامی به شخصیت اوست ـ ، میوة تنفّر و انزجار در دل گوینده می‌کارد. از این رو می‌بینیم که حتّی کودکان نیز به این مسئله حساس‌اند و بی‌توجّهی به سخنانشان را بر نمی‌تابند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می‌فرماید:
مِنَ المُروءَةِ أَن يُنصِتَ الأَخُ لِأَخيهِ إِذا حَدَّثَهُ.^۱

اکرم صلی الله علیه وآله آن گاه نمايان می‌شود که دست مخاطب خود را تا زمانی که او رها نکرده، رها نمی‌کند و با نگاه داشتن دست طرف رو به رو در دست خود، محبّت و صمیمیت می‌آفریند. این رفتار از آن جا که نوعی احترام و ابراز علاقه به طرف مقابل است، تأثیر چشمگیری در ایجاد یا افزایش محبّت در دل طرف مقابل دارد و رفتار عکس آن نیز تأثیری معکوس به دنبال خواهد داشت. توجّه پيامبر مهربانی‌ها به این نکتة ظریف، حکایت‌گر تأثیر چشمگیر آن در ایجاد و تعمیق محبّت بین قلب‌هاست. در بیان سیرة نبوی در حدیث آمده است:
كانَ رَسولُ اللهِ صلی الله علیه وآله ... إِن كانَ لَيُصافِحُهُ الرَّجُلُ فَمَا یَترُکُ رَسولُ اللهِ صلی الله علیه وآله يَدَهُ مِن يَدِهِ حَتّي يَكُونَ هوَ التّارِكَ.^۱
هرگاه پيامبر خدا صلی الله علیه وآله با مردي مصافحه مي‌كرد، دست او را رها نمي‌كرد تا اين كه او دست پيامبر صلی الله علیه وآله را رها كند.

۴. رعایت احترام همنوعان

آنچه بیش از هر عاملي در برقراری ارتباط با همنوعان مهم است، رعایت حرمت و کرامت همنوعان است.کسی که برای نفس انسانی احترام قایل است، بین حرمت نفس خود با حرمت نفس دیگران تفاوتی نمی‌بیند. به همین جهت برای دیگران احترام قایل است و نسبت به کوچک و بزرگشان محترمانه برخورد می‌کند. اگر در برقراری رابطه با همنوعان، احترام متقابل به عنوان اصلی مهم به رسمیت شناخته شود و طرفین نسبت به رعایت آن پایبند باشند، سلامت آن رابطه و دوام و تحکیم آن، اجتناب‌ناپذیر خواهد