47
سرّ دلبری

بود، خود را برتر از دیگری نمی‌دانست. این نگاه سلمان به خود، سعة صدر و طمأنینه‌ای به او بخشیده بود که از این گونه پرسش‌ها خشمگین نشود و با نگاهی واقع‌بینانه، پاسخی منطقی به سؤال کننده بدهد. با این نگاه نسبت به فضایل انسانی، هیچ کسی نمي‌داند که نسبت به دیگری، برتریِ معنوی دارد یا نه! هیچ کس نمی‌داند که نسبت به همنوع خود در نزد خدا از محبوبیت بیشتری برخوردار است یا نه! این امر، اقتضا می‌کند که انسان نسبت به همگان، ادب را رعايت کند و حرمت آنان را پاس بدارد و نسبت به آنان فروتن باشد؛ اگرچه از نظر علمی یا جایگاه اجتماعی و یا مال و ثروت نسبت به او برتری زیادی داشته باشد. بنا بر این، انسان مؤمن در برابر همنوع خود فروتن است؛ زیرا احتمال برتریِ او را در پیشگاه خدا می‌دهد.
اين موضوع به خوبي در سيرة معصومان علیهم السلام قابل مشاهده است؛ آنان ضمن این که در برابر همنوعان خود فروتن بودند، هرگز اجازه نمي‌دادند که مسلمانان نسبت به آنان فروتنی را از اندازه بگذرانند و خود را خوار سازند.
در روايتي نقل شده است كه مردي به نزد پيامبر صلی الله علیه وآله آمد و به هنگام صحبت با ايشان زبانش به لكنت افتاد. پيامبر صلی الله علیه وآله به او فرمود:
هَوِّن عَلَيكَ، إِنّي لَستُ بِمَلَكٍ، أَنا ابنُ اِمرَأَةٍ تَأکُلُ القَدیدَ.۱
آرام باش! من پادشاه نيستم؛ من فرزند زنی از قریشم که گوشت نمک‌سود می‌خورد.۲
امام علي علیه السلام ‌ نيز وقتي پدر و پسري ميهمان ايشان مي‌شوند، به هنگام

1.. الطبقات الكبری: ج۱ ص۲۳، میزان الحكمة: ج۴ ص ۲۲۲۶.

2.. خوردن گوشت نمک‌سود در عصر نبوی، حاکی از اشراف‌زاده نبودن بوده است؛ زیرا ثروتمندان و اشراف‌زادگان همواره گوشت تازه می‌خوردند و خشک کردن گوشت در زیر آفتاب و یا نمک‌سود کردن آن برای نگهداری طولانی مدّت، کار مردم عادی بوده است.


سرّ دلبری
46

نوع برتری، برتری از حیث تقوا و پرهیزگاری و برخورداری از فضایل و سجایای اخلاقی پسندیده، و در یک کلام، محبوبیت و تقرّب در نزد خداست. معیاری که خداوند آن را با آیة شریفه‌ (إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهَِ أَتْقَاکُمْ) به صراحت بیان فرموده است و یا در آیة دیگری که مسخره کردن برادر ایمانی را نهی می‌کند، در بیان علّت زشتیِ این کار، احتمال بهتر بودن فرد مسخره شده را مطرح مي‌کند و می‌فرماید: (یَا اَیُهَا الَّذینَ آمَنُوا لاَ یَسخَر قَومٌ مِن قَومٍ عَسیٰ اَن یَکونُوا خَیراً مِنهُم وَلا نِساءٌ مِن نِساءٍ عَسیٰ اَن یَکُنَّ خَیراً مِنهُنَّ.۱
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هیچ گروهی نباید گروه دیگر را مسخره کند که شاید آنان از خودشان بهتر باشند و همچنین نباید زنانی زنان دیگر را مسخره کنندکه شاید آن زنان از خودشان بهتر باشند)
.
در نقلي آمده است که شخصی با نهایت بی‌ادبی و به قصد توهین و تمسخر، از سلمان فارسی پرسید: ریش تو بهتر است یا دُم سگ؟
ایشان بدون کمترین خشم و عصبانیتی، در کمال آرامش پاسخ گفت: «اگر در قیامت از پل صراط عبور کنم، این بهتر و اگر عبور نکردم دُم سگ بهتر است».
این برخورد کریمانه‌، در نهایت، شرمندگی و تسلیم و سپس هدایت را برای فرد بی‌ادب و جسور به ارمغان آورد. این در حالی است که سلمان فارسی با این که پیامبر صلی الله علیه وآله او را به مدال «منّا أَهل البیت» مفتخر داشته

1.. حجرات: آیۀ ۱۱.

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10917
صفحه از 111
پرینت  ارسال به