109
سرّ دلبری

دوست بدار و محبوبم گردان... .
و در زیارت امین الله از زبان امام زين العابدين علیه السلام می‌خوانیم:
اللَّهُمَّ فَاجعَل نَفسي مُطمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ ... مُحِبَّةً لِصَفوَةِ أَولِياءِكَ مَحبوبَةً في أَرضِكَ و سَماءِكَ.۱
خداوندا! نفس مرا به آنچه برايم مقدّر نمودي، مطمئن گردان ... و دوستدار برگزيدگان از اوليايت قرار ده، در زمين و آسمانت محبوبم گردان.
در این‌جا ممکن است ذهن هر خواننده‌ای متوجّه پرسشي شود. و آن این که: اگر محبّت، امری قلبی است و ایجاد یا کم و زیاد شدنش در اختیار انسان نیست و ارادة خدای متعال در تحقّق آن نقش مستقیم دارد، پس آنچه تاکنون بیان کردیم، چه نقشی ایفا می‌کند؟ آیا برای این تعارض در متون دینی، پاسخی وجود دارد؟ تاکنون راه‌کارهای ایجاد محبّت، دوستی و صمیمت را در تعاملات با همنوعان بیان داشتيم و مواردی را با توجّه به آنچه در متون دینی آمده‌اند در جهت ایجاد و افزایش محبّت همنوعان به خود، مورد بحث و بررسی قرار دادیم؛ امّا در مورد اخیر، همة محبّت و دوستی را در دست خدا دانستیم و اراده و خواست او را به عنوان عامل اصلی ایجاد یا افزایش محبّت معرفی کردیم. آیا این، تعارضی آشکار نیست؟!
برای پاسخ دادن به این پرسش باید گفت: در دست خدا بودن محبّت و تأثیر ارادة خداوند در ایجاد، افزایش و یا از بین رفتن و کاسته شدن از آن، به معنای بی تأثیر بودن رفتارهای انسان نیست؛ بلکه رفتارها نقش

1.. مصباح المتهجّد: ص۷۳۸.


سرّ دلبری
108

ديگري جاي مي‌دهد و يا از دلش خارج مي‌سازد، شکايت کرد. همان گونه که محبّت، امري قلبی است و بود و نبودش در اختیار انسان نیست. آن که محبّت را در دل ایجاد می‌کند، و آنکه مانع ایجاد محبّت می‌شود و یا آن را از قلب بیرون می‌کند، خداست. لذا برای این که محبّت دوستان خدا در دل شعله‌ور گردد و محبّت ما در دل دوستان خدا ایجاد شود، و همچنین بغض و کینة دشمنان خدا در دل ما زبانه کشد، باید به خداوند متعال متوسّل شد و از او ياري جست.
قرآن كريم به نقش خدا بر ایجاد الفت و دوستي تصريح مي‌کند و می‌فرماید:
(وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللهِِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً.۱
و از نعمتى كه خدا بر شما ارزانى داشته است، ياد كنيد؛ آن هنگام كه دشمن يكديگر بوديد و او دل‌هايتان را به هم مهربان ساخت و به لطف او برادر شُديد) .
برخی معصومان علیهم السلام نیز در برخی متون دعایی، آشکارا دیدگاه خود را نمایان ساخته‌اند. امام زين العابدين علیه السلام در یکی از دعاهای خود به خداوند مي‌فرمايد:
اللَّهُمَّ اقذِف في قُلُوبِ عِبادِكَ مَحَبَّتي ... أَحِبَّني وَ حَبِّبني و....۲
خدايا! محبّت مرا در دل‌هاي بندگانت بينداز ... مرا

1.. آل‏عمران: آیۀ ۱۰۳.

2.. بحار الأنوار: ج۹۲ ص۲۹۸.

  • نام منبع :
    سرّ دلبری
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد تقي سبحاني نيا
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1392
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10919
صفحه از 111
پرینت  ارسال به