85
سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام

ما در زمینه شادکامی، از ارزیابی‌های اجتماعی، نشئت گرفته است که به وسیله پاسخ دهندگان بسیاری به دست آمده است.۱
آرگایل، در کتاب روان‌شناسی شادکامی، سرفصل‌هایی را انتخاب کرده است. با مقایسه‌ای که بین کتاب‌ها و مقالات مربوط به این حوزه صورت گرفته است، این کتاب تقریباً از جامعیت خوبی برخوردار است که محور بحث شادکامی، قرار می‌‌گیرد و سرفصل‌های آن، تأثیر فراوانی در به وجود آمدن شادکامی دارند. البته شناسایی عواملی که به شادکامی کمک می‌‌کنند، آسان نیست.۲ که به تدریج، آنها را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.

۱. لذّت و هیجانات مثبت

تجربه لذّت، یکی از مشهورترین شیوه‌هایی است که مردم با آن، شادکامی را تعریف می‌‌نمایند. تحقیقات نشان می‌‌دهند که لذّت، یکی از سه عنصر اصلی تشکیل دهنده شادکامی است و دو عنصر دیگر، «رضایت از زندگی»۳ و «نبود هیجانات منفی»۴ هستند. لذّت‌، بخش عاطفیِ شادکامی است و در مقابل، رضایتمندی، بخش شناختیِ آن است. لذّت و دنبال کردن آن، گاهی ممکن است به شادکامی بینجامد؛ امّا همیشه چنین نیست. برای مثال، لذّت‌های کوتاه‌مدّت حاصل از لذّت سیگار کشیدن مکرّر یا مصرف سایر این گونه مواد، به ناشادکامی بلندمدّت همراه با بیماری منجر می‌‌شود.۵

1.. Michael Argyle , The psychology of happiness,Routledge; LONDON NEWYORK, ۲۰۰۲.

2.. روان‌شناسی مثبت، ص ۵۶.

3.. satisfaction with life.

4.. absence of negative affect.

5.. روان‌شناسی مثبت، ص ۵۶.


سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
84

ارزش‌گذاری‌ها، شامل تعاملات هیجانی تا اتّفاقات و همچنین قضاوت‌های شناختی از رضایتمندی و ارضاست.
بنا بر این، بهزیستی فاعلی، مفهوم گسترده‌ای، شامل تجربه هیجانات خوشایند، پایین بودن سطح خُلق منفی و بالا بودن رضایت از زندگی است. تجارب مثبت، متضمّن بهزیستیِ فاعلی بالایی است که مفهومی هسته‌ای از روان‌شناسی مثبت هستند؛ زیرا آنها می‌‌خواهند زندگی را رضایتمند سازند۱ .۲
همان طور که از عبارت داینر، معلوم است، مفهوم بهزیستی با شادکامی به شدّت در هم تنیده‌اند. منظور از فاعلی یا ذهنی (subjective)، این است که ملاک بهزیستی، ادراک فرد است. لذا اگر فردی در بهترین شرایط از نظر ظاهری زندگی نماید؛ امّا احساس بهزیستی نکند، ما نمی‌توانیم این اصطلاح را در باره آن شخص به کار ببریم.
جدا کردن شادکامی از بهزیستی ذهنی نیز بسیار دشوار است؛ چرا که برای این که فرد بخواهد بهزیستی فاعلی داشته باشد، باید شادکام و شاد باشد.
شادکامی، مفهومی است که همه با آن، آشنا هستند. این مطلب، از نوشته میکائیل آرگایل۳ نیز بر می‌‌آید که در جایی می‌‌گوید: به نظر می‌رسد که مردم با این واژه، کاملاً آشنا هستند... . بسیاری از اطّلاعات

1.. داینر، ۲۰۰۰، ص ۶۳.

2.. POSITIVE PSYCHOLOGY, Subjectiv Well-being, OXFORD, ۲۰۰۰Diener, Richard E. L.

3.. Michael Argyle.

  • نام منبع :
    سعادت و شادکامي از ديدگاه اسلام
    سایر پدیدآورندگان :
    حمزه عبدي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5381
صفحه از 112
پرینت  ارسال به