فرد، دین خود را به دیگران بفروشد و برای دستیابی به منافع مادّی، از دین مایه بگذارد، در حالی که فلسفه دین، نازل شدن و پذیرش آن از سوی مردم، برای این گونه اهداف نیست، به گونه‌ای که علی علیه السلام در پاسخ کسی که از بدبخت‌ترینِ مردمان پرسید، فرمود:
من باع دینه بدنیا غیره.^۱
کسی است که دینش را در مقابل دنیایش بفروشد.
در روایاتی که برای نمونه آوره شده است، بین معصیت، ظلم، تضییع حدود الهی و دین به دنیا فروختن، از یک سو و شقاوت، از سوی دیگر، رابطه مستقیم برقرار شده است؛ یعنی در نگاه اسلامی، فردی که خدا را نافرمانی می‌‌کند، به لحاظ هنجارهای دینی، دچار آسیب شده است و آسیب در حوزه دین، به این معناست که چنین فردی، خیر و برکت را در زندگی نخواهد دید و معمولاً بسته به این که سطح نافرمانی او تا چه اندازه باشد، از شادی واقعی نیز دور خواهد ماند. معمولاً کسانی که از فرمان الهی سرپیچی می‌‌کنند، شیرینی یاد الهی را از دست خواهند داد و کسی که نتواند به یاد خدا باشد، نخواهد توانست که طعم اطمینان قلب و آرامش را بچشد و کسی که آرامش نداشته باشد، در واقع، بنیادی‌ترین عنصر تشکیل دهنده و پایه بهداشت روانی را نخواهد داشت.
ضایع کردن حدود الهی، دین به دنیا فروختن و ظلم کردن همانند معصیت کردن، هسته مفهومی مشترک دارند و آن، بی‌توجّهی به پروردگار و نافرمانی در مقابل ولایت خدای متعال است. اگر چه هر

ب. تضییع حدود الله

یکی دیگر از مسائلی که باعث بدبختی می‌‌شود، بی‌توجّهی به حدود الهی و تضییع آن است. امام علی علیه السلام در این باره می‌‌فرماید:
لا یسعد أحد إلّا بإقامة حدود الله و لا یشقی أحد إلّا بإضاعتها.^۱
هیچ کس سعادتمند نخواهد شد، مگر به وسیله برپایی حدود خدا، و هیچ کس بدبخت نمی‌شود، مگر به واسطه از بین بردن حدود خدا.

ج. ظلم

ظلم، از مسائلی است که قبح آن را همه فطرت‌های بشری متوجّه می‌‌شوند. شاید بتوان گفت از جمله موارد نادر درک حُسن و قبح ذاتی و فطری، ادراک قبح ظلم باشد. در فرهنگ اسلامی نیز این پدیده، به اشکال مختلف، مورد مذمّت قرار گرفته است. علی علیه السلام نیز در مذمّت آن، چنین می‌‌فرماید:
ظلم المرء فی الدنیا عنوان شقائه فی الآخرة.^۲
ظلم فرد در دنیا... شقاوتش در آخرت است.

د. دین به دنیا فروختن

در اسلام، برای اصالت بسیار ارزش قائل شده‌اند که این اصیل بودن در سطح ایمان، مطرح می‌‌شود. لذا انسان منافق، مورد تأیید اسلام نیست؛ چرا که در اظهارات خود، اصیل نیست و برای رسیدن به اهدافش، خود را به گونه‌ای دیگر می‌نمایاند. یکی از مصادیق عدم اصالت، آن است که